Saniyen: Bu İşaratü’l-İ’caz’ın matbu nüshasında hakikaten bir keramet var ki; tesadüf ihtimali yoktur. Onun için bir defa daha aynı tarzda ve kerametli kıt’ada tab’ etmek ve Arabistan’a, Pakistan gibi yerlere göndermek münasib görüldü. Fakat Eski Said, îcazdaki i’cazı beyan ettiği ve en ince münasebet-i belâgatı beyanı içinde gayet ince ve kısa, îcazlı cümleleri bir derece izah ve Türkçe’ye tercüme etmek lâzım geliyor.

   İşaratü’l-İ’caz’ın harikalarından birisi de budur ki: Her bir ayetin sair ayetlere münasebatını ve her ayetteki cümlelerinin birbirine karşı nisbetini ve nizamını ve her cümledeki heyetlerin ve harflerin mana-yı maksuda karşı nisbetlerini ve teveccühlerini gösterip, ayetlerin intizamından ve cümlelerin nizamından ve her cümlenin heyetinin nazmından bir lem’a-i i’caz göstermesidir. Adeta bir saatin saniyeleri sayan mili ve dakikaları sayan yelkovanı ve saatleri sayan ibresi gibi, o nazımdaki nükteleri beyan ve ondaki hakikati bürhanlarla izah, hattâ bazen bir tek harfte büyük bir hakikati ifade etmesidir. Ve her bir ayetin hakikatini gayet i’caz ile ve kat’î hüccetlerle isbat ediyor ki; şimdi yüz otuz risalenin çekirdekleri ve hülâsaları hükmündedirler. Ve cümlenin ve cümledeki heyetlerin ve harflerin nüktelerini ve ifade ettikleri zımnî hükümlerini bilâ istisna ilm-i belâgatın ince kaideleri ile ve ilm-i nahvin ve sarfın kaideleriyle ve ilm-i mantığın ve usulü’d-din ve sair ilimlerin kanunlarıyla beyan eder. Hattâ hurdebinî bir manevî âletle görünmeyen incecik münasebat-ı belâgatı beyan ediyor ve emarelerini gösteriyor. Ve Kur’an’ın nazarı küllî olmasından, bütün beyan edilen hak manalara ve nüktelere, elbette kudsî elfaz-ı Kur’aniye zımnî, remzî işaret ve delâlet eder, denilebilir.

Husrev, Sungur, Hayri, Sadık,

Sabri, Sıddık Süleyman

* * *