belki bütün zerreler dahi bir ordu-yu sübhanî ve emirber neferleri olduğunu gayet kat’i bürhanlar ile Otuzuncu Söz isbat etmiş.

   İkinci Mesele: Cesedlerin ihyası misali ise: Çok büyük bir şehirde, şenlik bir gecede, bir tek merkezden yüzbin elektrik lambaları âdeta zamansız, bir anda canlanmaları ve ışıklanmaları gibi; bütün küre-i arz yüzünde dahi, bir tek merkezden yüz milyon lambalara nur vermek mümkündür. Madem, Cenab-ı Hakkın elektrik gibi bir mahlûku ve bir misafirhanesinde bir hizmetkârı ve bir mumdarı, Hâlikından aldığı terbiye ve intizam dersiyle, bu keyfiyete mazhar oluyor. Elbette elektrik gibi, binler nuranî hizmetkârlarının temsil ettikleri hikmet-i ilâhiyenin muntazam kanunları dairesinde, haşr-i âzam tarfetü’l-aynda vücuda gelebilir.

   Üçüncü Mesele: Ecsadın def’aten inşasının misali ise: Bahar mevsiminde, bir kaç gün zarfında, nev’-i beşerin umumundan bin derece ziyade olan umum ağaçların bütün yapraklarıyla beraber evvelki baharın aynı gibi, birden mükemmel bir surette inşaları ve yine umum ağaçların umum çiçekleri ve meyveleri ve yaprakları, geçmiş baharın mahsulâtı gibi, berk gibi bir süratle icadları; hem o baharın mebdeleri olan hadsiz tohumcukların, çekirdeklerin, köklerin birden, beraber intibahları ve inkişafları ve ihyaları; hem kemiklerden ibaret olarak, ayakta duran emvat gibi bütün ağaçların cenazeleri, bir emir ile def’aten  بَعْثُ بَعْدَ الْمَوْتِ  sırrına mazhariyetleri ve neşirleri; hem küçücük hayvan taifelerinin hadsiz efratlarının gayet derecede sanatlı bir surette ihyaları; hem bilhassa sinekler kabilelerinin haşirleri ve bilhassa daima yüzünü, gözünü, kanadını temizlemekle bize abdesti ve nezafeti ihtar eden ve yüzümüzü okşayan gözümüz önündeki kabilenin bir senede neşr olan efradı, benî-Âdem’in Âdem zamanından beri gelen umum efradından fazla olduğu halde, her baharda sair kabileler ile beraber bir kaç gün zarfında inşaları ve