bir adam ancak fehmeden bir mana mahrem ve gizli bir risalede bulunmasını hiçbir kanun suç sayamaz. Hem o risale harika bir tarzda müteşabih hadislerin tevillerini beyan etmiş. O beyan otuz kırk sene evvel olduğu ve üç mahkemeye ve mahkemenize ve Ankara’nın altı makamatına üç sene zarfında iki defa takdim edilip tenkid görmeyen müdafaa ve itiraznamemde kat’i cevab verildiği halde, o hadisin hakikatını beyan sadedinde bir kusurlu şahsa mutabık çıkmasını hiçbir kanun suç sayamaz. Hem o şahsı tenkid;o içinde bulunduğu ve kusurlara sebep olduğu bir inkılâb yalnız onun değil, belki ordunun ve hükümetindir. Onun da yalnız bir hissesi var. Onun kusurları için, onu tenkid etmek, elbette bir suç olmadığı gibi, inkılâba hücum ediyor denilemez. Hem bu kahraman milletin ebedî bir medar-ı şerefi ve Kur’an ve cihad hizmetinde dünyada pırlanta gibi pek büyük bir nişanı ve kılınçlarının pek büyük ve antika bir yadigârı olan Ayasofya Camiini puthaneye ve meşihat dairesini kızların lisesine çeviren bir adamı sevmemek bir suç olması imkânı var mı?

   İddianamede sebeb-i ittiham ikinci mesele: Üç mahkemede ondan beraet kazandığımız ve kırk sene evvel bir hadisin harika tevilini beyan ederken, cin ve insin Şeyhülislâmı Zenbilli Ali Efendi*nin; “Şapkayı şaka ile dahi olsa başa koymağa hiçbir cevaz yok.” demesiyle beraber bütün şeyhülislâmlar ve bütün ulema-i İslâmın cevazına müsaade etmedikleri halde, avam-ı ehl-i iman onu giymeğe mecbur olduğu zaman o büyük allâmelerin adem-i müsaadeleri onları tehlikede bıraktı. Yani; ya dinini bırakmak, –bir kısım münafıklar gibi– ya isyan etmek, –vilâyet-i şarkiyedeki isyanlar gibi– vaziyetinde iken, kırk sene evvel Beşinci Şua’ın bu fıkrası, “Şapka başa gelecek, secdeye gitme diyecek. Fakat, baştaki iman o şapkayı da secdeye getirecek. İnşaallah müslüman edecek.” demesiyle avam-ı ehl-i imanı hem isyan ve ihtilâlden, hem ihtiyarıyla imanını ve dinini bırakmaktan kurtardığı.. ve hiçbir kanun münzevilere böyle şeyleri teklif etmediği ve yirmi senede altı hükümet beni, onu giymeğe mecbur etmediği ve bütün memurlar dairelerinde ve kadınlar ve çocuklar ve camidekiler ve ekser köylüler onu giymeye mecbur olmadıkları ve şimdi resmen askerin başından kalktığı ve örme ve bere çok vilâyetlerde yasak olmadığı delâletiyle; hiçbir maslahat, hiçbir menfaat ve idare ve asayişi