اَفْضَلُ مَا قُلْتُ اَنَا وَالنَّبِيُّونَ مِنْ قَبْلٖى لَا اِلٰهَ اِلَّا اللّٰهُ  Yani: «Ben ve benden evvel gelen peygamberlerin en ziyade faziletli ve kıymetli sözleri Lâ İlâhe İllallah kelâmıdır.”  Evet, bir meyve, bir çiçek, bir ışık gibi küçücük bir ihsan, bir nimet, bir rızık; bir küçük ayine iken, tevhidin sırrıyla birden bütün emsaline omuz omuza verip ittisal ettiğinden, o nevi büyük ayineye dönüp o nev’e mahsus cilvelenen bir çeşit cemal-i ilâhîyi gösterir. Ve fani, muvakkat olan güzellik ile bâki bir nevi hüsn-ü sermediyi irae eder. Ve Mevlâna Celâleddin’in dediği gibi: 

اٰنْ خَيَالَاتٖى كِه دَامِ اَوْلِيَاسْتْ * عَكْسِ مَهْرُويَانِ بُوسْتَانِ خُدَاسْتْ  sırrıyla bir ayine-i cemal-i ilâhî olur. Yoksa, eğer tevhid sırrı olmazsa, o cüz’î meyve tek başına kalır. Ne o kudsî cemal, ne de o ulvî kemali gösterir. Ve içindeki cüz’î bir lem’a dahi söner, kaybolur. Âdeta başaşağı olup elmastan şişeye döner.

   Hem, tevhid sırrıyla, şecere-i hilkatin meyveleri olan zîhayatta; bir şahsiyet-i ilâhiye, bir ehadiyet-i rabbaniye ve sıfat-ı seb’aca manevî bir sima-i rahmanî ve temerküz-ü esmaî ve  اِيَّاكَ نَعْبُدُ وَاِيَّاكَ نَسْتَعٖينُ ’deki hitaba muhatab olan Zatın bir cilve-i taayyünü ve teşahhusu tezahür eder. Yoksa, o şahsiyet, o ehadiyet, o sima, o taayyünün cilvesi inbisat ederek kâinat nisbetinde genişlenir, dağılır, gizlenir. Ancak, çok büyük ve ihatalı, kalbî gözlere görünür. Çünkü, azamet-i kibriya perde olur; herkesin kalbi göremez. Hem o cüz’î zîhayatlarda pek zâhir bir surette anlaşılır ki, onun Sânii, onu görür, bilir, dinler, istediği gibi yapar. Âdeta, o zîhayatın