Dokuzuncusu: Acz ve fakr derecelerinin emsaliyle, kudret-i Sâni'in ve gına-yı İlahiyenin derecat-ı tecelliyatını anlamaktır. Nasılki açlığın dereceleri nisbetinde ve ihtiyacatın enva'ı mikdarınca lezzet-i taamın enva'-ı derecatı anlaşılıyor. Öyle de gayr-ı mütenahî acz ve fakrın ile, Sâni'in gayr-ı mütenahî kudret ve gınasının derecatını fehmetmektir. 

   Hem senin gaye-i hayatın bunlar olduğu gibi, mahiyet-i hayatın da şunlardır: 

   1- Âsâr-ı esma-i İlahiyenin garaibinin fihristesi, 

   2- Şuun ve sıfat-ı İlahiyenin fehmine bir mikyas, 

   3- Âfâkî âlemlere bir mizan, 

   4- Âlem-i kebirin bir enmuzeci, 

   5- Kâinatın bir haritası, 

   6- Şu kitab-ı kebirin bir fezlekesi, 

   7- Defâin ve künuz-u mahfiyeyi açacak anahtarların mahzenidir. İşte mahiyet-i hayatın budur.