On Birinci Mektub

بِاسْمِهٖ

وَ اِنْ مِنْ شَىْءٍ اِلَّا يُسَبِّحُ بِحَمْدِهٖ

[Bu mektub mühim bir ilâç olup dört ayetin hazinesinden

dört küçük cevherine işaret eder.]

   Aziz kardeşim,

   Şu dört muhtelif meseleyi muhtelif vakitlerde Kur’an-ı Hakîm nefsime ders vermiş. Arzu eden kardeşlerimin dahi bundan bir ders veya bir hisse almaları için yazdım. Mebhas itibariyle başka başka dört ayet-i kerîmenin hazine-i hakaikinden birer küçük cevher numune olarak gösterilmiştir. O dört mebhastan her bir mebhasın ayrı bir sûreti, ayrı bir faidesi var.

   Birinci Mebhas:

اِنَّ كَيْدَ الشَّيْطَانِ كَانَ ضَعٖيفًا 

   Ey sû-i vesveseden meyus nefsim! Tedâi-yi hayalât, tahattur-u faraziyat, bir nevi irtisam-ı gayr-i ihtiyarîdir. İrtisam ise, eğer hayırdan ve nuraniyetten olsa, hakikatin hükmü bir derece sûretine ve misâline geçer; güneşin ziyası ve harareti, ayinedeki misâline geçtiği gibi.. Eğer şerden ve kesiften olsa, aslın hükmü ve hassası, sûretine geçmez ve timsâline sirayet etmez. Meselâ, necis ve murdar bir şeyin ayinedeki sûreti ne necistir, ne murdardır ve yılanın timsâli ısırmaz.