İşte, şu gurbet içinde ayrı diğer bir daire-i gurbet açıldı. O da, geçen bahar gibi alâkadar olduğum ekser mevcudat beni bırakıp gittiklerinden hasıl olan firkatli bir gurbeti hissettim. Ve şu gurbet içinde bir daire-i gurbet daha açıldı ki, vatanımdan ve akaribimden ayrı düşüp yalnız kaldığımdan tevellüd eden firkatli bir gurbeti hissettim. Ve şu gurbet içinde, gecenin ve dağların garibane vaziyeti bana rikkatli bir gurbeti daha hissettirdi. Ve şu gurbetten dahi, şu fani misafirhaneden ebedü’l-âbad tarafına harekete âmâde olan ruhumu fevkalâde bir gurbette gördüm. Birden, fesübhanallah dedim, bu gurbetlere ve karanlıklara nasıl dayanılır, düşündüm. Kalbim feryad ile dedi:

   Yâ Rab! Garîbem, bîkesem, zaîfem, natüvânem, alîlem, âcizem, ihtiyarem.

   Bî-ihtiyarem, el-aman-gûyem, afv-cûyem, meded-hahem zidergâhet ilâhî! ⁽¹⁾

   Birden nur-u iman, feyz-i Kur’an, lûtf-u Rahman imdadıma yetiştiler. O beş karanlıklı gurbetleri, beş nuranî ünsiyet dairelerine çevirdiler. Lisanım,   حَسْبُنَا اللّٰهُ وَنِعْمَ الْوَكٖيلُ   söyledi. Kalbim,   فَاِنْ تَوَلَّوْا فَقُلْ حَسْبِىَ اللّٰهُ لَٓا اِلٰهَ اِلَّا هُوَ عَلَيْهِ تَوَكَّلْتُ وَهُوَ رَبُّ الْعَرْشِ الْعَظٖيمِ   ayetini okudu. Aklım dahi ıstırabından ve dehşetinden feryad eden nefsime hitaben dedi:

     Bırak bîçare feryâdı, belâdan kıl tevekkül. Zîra feryad, belâ-

ender, hata-ender belâdır bil.