Kitaplar
Mektubat

   Eğer denilse: Bazı muhakkik ulema demişler ki: “Kur’an’ın bir suresine değil, bir tek ayetine, hatta bir tek cümlesine, hatta bir tek kelimesine muaraza edilmez ve edilmemiş.” Bu sözler mübalâğa görünüyor ve akıl kabul etmiyor. Çünkü beşerin sözlerinde Kur’an cümlelerine benzeyen çok cümleler var. Bu sözün sırr-ı hikmeti nedir?

   Elcevap: İ’caz-ı Kur’an’da iki mezheb var: Mezheb-i ekser ve râcih odur ki, Kur’an’daki letaif-i belâgat ve mezaya-yı maanî kudret-i beşerin fevkindedir.

   İkinci mercuh mezheb odur ki: Kur’an’ın bir suresine muaraza kudret-i beşer dahilindedir; fakat Cenab-ı Hak, mucize-i Ahmediye (a.s.m.) olarak menetmiş. Nasıl ki bir adam ayağa kalkabilir; fakat eser-i mucize olarak bir nebi dese ki, “Sen kalkamayacaksın,” o da kalkamazsa mucize olur. Şu mezheb-i mercuha “Sarfe Mezhebi” denilir. Yani, Cenab-ı Hak cin ve insi menetmiş ki, Kur’an’ın bir suresine mukabele edemesinler. Eğer menetmesiydi, cin ve ins bir sûresine mukabele ederdi. İşte, şu mezhebe göre, “Bir kelimesine de muaraza edilmez” diyen ulemanın sözleri hakikattir. Çünkü, madem Cenab-ı Hak i’caz için onları menetmiş; muarazaya ağızlarını açamazlar. Ağızlarını açsalar da, izn-i ilâhî olmazsa kelimeyi çıkaramazlar.

Amma mezheb-i racih ve ekser olan mezheb-i evvele göre dahi, o ulemanın beyan ettiği fikrin şöyle bir ince vechi vardır ki:

   Kur’an-ı Hakîmin cümleleri, kelimeleri birbirine bakar. Bazı olur, bir kelime on yere bakar; onda, on nükte-i belâgat, on münasebet bulunuyor. Nasıl ki, İşaratü’l-İ’caz namındaki tefsirde, Fatiha’nın bazı cümleleri içinde ve   الٓمٓ ۞ ذٰلِكَ الْكِتَابُ لَا رَيْبَ فِيهِ   cümleleri içinde, şu nüktelerden bazı numuneleri göstermişiz. Meselâ, nasıl ki münakkaş bir sarayda, müteaddit, muhtelif nakışların düğümü hükmünde bir taşı, bütün nakışlara

Hata Bildirim Formu
Sayfalar
123456789101112131415161718192021222324252627282930313233343536373839404142434445464748495051525354555657585960616263646566676869707172737475767778798081828384858687888990919293949596979899100101102103104105106107108109110111112113114115116117118119120121122123124125126127128129130131132133134135136137138139140141142143144145146147148149150151152153154155156157158159160161162163164165166167168169170171172173174175176177178179180181182183184185186187188189190191192193194195196197198199200201202203204205206207208209210211212213214215216217218219220221222223224225226227228229230231232233234235236237238239240241242243244245246247248249250251252253254255256257258259260261262263264265266267268269270271272273274275276277278279280281282283284285286287288289290291292293294295296297298299300301302303304305306307308309310311312313314315316317318319320321322323324325326327328329330331332333334335336337338339340341342343344345346347348349350351352353354355356357358359360361362363364365366367368369370371372373374375376377378379380381382383384385386387388389390391392393394395396397398399400401402403404405406407408409410411412413414415416417418419420421422423424425426427428429430431432433434435436437438439440441442443444445446447448449450451452453454455456457458459460461462463464465466467468469470471472473474475476477478479480481482483484485486487488489490491492493494495496497498499500501502503504505506507508509510511512513514515516517518519520521522523524525526527528529530531532533534535536537538539540541542543544545546547548549550551552553554555556557558559560561562563564565566567568569570571572573574575576577578579580581582583584585586587588589590591592593594595596597598599600601602603604605606607608609610611612613614615616617618619620621622623624625626627628629630631632633634635636637638639640641642643644645646647648649650651
Fihrist
Lügat