Hatta kaç defadır esrar-ı Kur’aniyeye karşı o anahtar ile bazı sırlar açılıyordu, kemal-i iştiyak ve zevk ile müteveccih olduğum vakit kapanıyordu. Bunda iki hikmet buldum.

   Birisi:   لَا يَعْلَمُ الْغَيْبَ اِلَّا اللّٰهُ   yasağına karşı hilâf-ı edepte bulunmak ihtimali var.

   İkincisi: Hakaik-i esasiye-i imaniye ve Kur’aniyenin berahin-i kat’iye ile ümmete ders vermek hizmeti ise, ilm-i cifir gibi ulûm-u hafiyenin yüz derece daha fevkinde bir meziyet ve kıymeti vardır. Bu vazife-i kudsiyede kat’î hüccetler ve muhkem deliller sû-i istimale meydan vermiyorlar. Fakat cifir gibi muhkem kaidelere merbut olmayan ulûm-u hafiyede sû-i istimal girip şarlatanların istifade etmeleri ihtimali var. Zaten hakikatlerin hizmetine ne vakit ihtiyaç görülse ihtiyaca göre bir nebze ihsan edilir.

   İşte ilm-i cifrin anahtarları içinde en kolay, belki en safisi ve belki en güzeli ism-i Bedi’den gelen ve Kur’an’da lafza-i celâlde cilvesini gösteren ve bizim neşrettiğimiz âsarı ziynetlendiren tevafukun envâlarıdır, Keramet-i Gavsiye’nin birkaç yerinde bir nebze gösterilmiştir.

   Ezcümle, tevafuk birkaç cihette bir şeyi gösterse, delâlet derecesinde bir işarettir. Bazen bir tek tevafuk, bazı karainle delâlet hükmüne geçer. Her ne ise, şimdilik bu kadar yeter. Ciddi ihtiyaç olsa size bildirilecektir.

   Dördüncü Sualiniz: Yani sizin değil, Ömer Efendinin suali ki: Bedbaht bir doktor, Hazret-i İsa aleyhisselâmın pederi varmış diye ^(Haşiye)  divanecesine bir tevil ile bir ayetten kendine güya şahid gösteriyor.  O biçare adam bir zaman huruf-u mukattaa ile bir hat icadına çalışıyordu. Hem pek hararetli çalışıyordu. O vakit anladım ki, o adam zındıkların tavrından hissetmiş ki hurufat-ı İslâmiyenin kaldırılmasına teşebbüs edecekler. O adam, güya, o seyle karşı hizmet edeceğim diye çok beyhude çalışmış. Şimdi bu meselede ve hem ikinci meselesinde yine zındıkların esasat-ı İslâmiyeye karşı müthiş hücumunu hissetmiş ki, böyle manasız tevilât ile bir musalâha yolunu açmak istediğini zannediyorum.  

   اِنَّ مَثَلَ عِيسىٰ عِنْدَ اللَّهِ كَمَثَلِ اٰدَمَ   gibi nusus-u kat’iye ile Hazret-i İsa aleyhisselâm pedersiz olduğu kat’iyeti varken, tenasüldeki bir kanunun muhalefetini gayr-ı mümkün telâkkî etmekle, vâhî tevilât ile bu metin ve esaslı hakikatı değiştirmeğe teşebbüs edenlerin sözüne ehemmiyet verilmez ve ehemmiyete değmez.