hurûfat-ı Kur’aniyeye birer ayine, birer lisan, birer ibre ucu, birer kulak hükmüne geçtiğine remzen, Kur’an-ı Hakîmin hurûfatının ne derece ehemmiyetli, kıymetli, hâsiyetli, hayattar olduğuna işareten, ayet mana-yı işarîsiyle diyor ki: “Kelâmullah olan Kur’an o kadar hayattar ve kıymettardır ki, onu dinleyen, işiten kulakların adedini ve o kulaklara giren o kudsî kelimelerin sayısını, bütün denizler mürekkep ve melâikeler kâtib; ve zerreler, nutfeler ve nebatlar ve kıllar kalemler olsa, bitiremezler.”

   Evet, bitiremezler. Çünkü Cenâb-ı Hak beşerin zaif, ruhsuz kelâmının adedini havada milyonlar kadar teksir etse, elbette arz ve semavatın padişahı bîmisâlinin arz ve semavata bakan ve arz ve semavatta umum zîşuurlara hitab eden kelâmının her bir kelimesi zerrat-ı havaiye adedince kelimeler olur.

   Beşinci Kelime: İki Harftir.

   Birinci Harf: Nasıl ki sıfat-ı Kelâmın kelimeleri var. Öyle de, Kudretin de mücessem kelimeleri var; İlmin de hikmetli kaderî kelimeleri var ki, bütün mevcudattır. Hususan zîhayatlar, hususan küçük mahlûklar, her biri birer kelime-i rabbaniyedir ki, Mütekellim-i Ezelîye, kelâmdan daha kuvvetli bir surette işaret eder. Ve onların adedini, denizler mürekkep olsa bitiremezler, demek olduğu manasına dahi şu ayet remzen bakıyor.

   İkinci Harf: Bütün melâikelere ve insanlara, hatta hayvanlara gelen umum ilhamlar, bir nevi kelâm-ı ilâhîdir. Bu kelâmın kelimatı elbette gayr-ı mütenahidir. Saltanat-ı mutlakanın nihayetsiz cünûdunun mütemadiyen aldıkları ilham, evamir-i ilâhiyenin kelimatı ne derece çok ve nihayetsiz olduğunu ayet bize haber veriyor demektir.

اَلْعِلْمُ عِنْدَ اللّٰهِ

لاَيَعْلَمُ الْغَيْبَ اِلاَّ اللّٰهُ

***