İşte şu nihayetsiz kemalât-ı muhabbet, vahidiyet ve ehadiyet dairesinde, Zat-ı Zülcelâlin kendi esma ve mahlûkatıyla hasıl olur. Demek, o daire haricinde tevehhüm olunan kemalât, kemalât değildir.
BEŞİNCİ REMİZ: Beş Noktadır.
Birinci Nokta: Ehl-i dalâletin vekili der ki: “Ehadisinizde dünya tel’in edilmiş, 1 cîfe ismiyle yâd edilmiş. Hem bütün ehl-i velâyet ve ehl-i hakikat dünyayı tahkir ediyorlar, ‘Fenadır, pistir’ diyorlar. Halbuki sen, bütün kemalât-ı ilâhiyeye medar ve hüccet, onu gösteriyorsun ve âşıkane ondan bahsediyorsun?”
Elcevap: Dünyanın üç yüzü var.
Birinci yüzü, Cenâb-ı Hakkın esmasına bakar. Onların nukuşunu gösterir. Mana-yı harfîyle, onlara ayinedarlık eder. Dünyanın şu yüzü, hadsiz mektubat-ı samedaniyedir. Bu yüzü gayet güzeldir; nefrete değil, aşka lâyıktır.
İkinci yüzü, ahirete bakar. Ahiretin tarlasıdır, Cennetin mezraasıdır, rahmetin mezheresidir. Şu yüzü dahi, evvelki yüzü gibi güzeldir. Tahkire değil, muhabbete lâyıktır.
Üçüncü yüzü, insanın hevesatına bakan ve gaflet perdesi olan ve ehl-i dünyanın mel’abe-i hevesatı olan yüzdür. Şu yüz çirkindir. Çünkü fanidir, zaildir, elemlidir, aldatır. İşte, hadiste varid olan tahkir ve ehl-i hakikatin ettiği nefret, bu yüzdedir.
Kur’an-ı Hakîmin kâinattan ve mevcudattan ehemmiyetkârane, istihsankârane bahsi ise, evvelki iki yüze bakar. Sahabelerin ve sair ehlullahın mergub dünyaları evvelki iki yüzdedir.
