âlemde seyir ve seyahat suretinde bir miracı olacaktır. Yetmiş bin perde tabir olunan berzah-ı esma ve tecelli-i sıfât ve ef’al ve tabakat-ı mevcudatın arkasına kadar kat-ı meratib edecektir. İşte mirac budur.

   Yine hatıra geliyor ki, ey müstemi, sen kalbinden diyorsun ki: “Nasıl inanayım? Her şeyden daha yakın bir Rabbe, binler sene mesafeyi kat edip yetmiş bin perdeyi geçtikten sonra Onunla görüşmek ne demektir?”

   Biz de deriz ki: Cenâb-ı Hak her şeye her şeyden daha yakındır. Fakat her şey Ondan nihayetsiz uzaktır. Nasıl ki, güneşin şuuru ve konuşması olsa, senin elindeki ayine vasıtasıyla seninle konuşabilir, istediği gibi sende tasarruf eder. Belki, ayine-misal senin göz bebeğinden sana daha yakın olduğu halde, sen dört bin sene kadar ondan uzaksın; hiçbir cihette ona yanaşamazsın. Eğer terakki etsen, kamer makamına gelip doğrudan doğruya bir mukabele noktasına çıksan, ona yalnız bir nevi ayinedarlık edebilirsin. Öyle de, şems-i ezel ve ebed olan Zât-ı Zülcelâl her şeye her şeyden daha yakın olduğu halde, her şey Ondan nihayetsiz uzaktır. Yalnız, bütün mevcudatı kat edip, cüz’iyetten çıkıp, külliyetin meratibinde git gide binler hicablardan geçip, tâ bütün mevcudata muhit bir ismine yanaşır, ondan daha ileride çok meratibi kat eder, sonra bir nevi kurbiyete müşerref olur. Hem meselâ, bir nefer, kumandan-ı âzamın şahs-ı manevîsinden çok uzaktır. O nefer, kumandanını, onbaşılıkta gördüğü küçük bir numune ile, gayet uzak bir mesafede, manevî çok perdeler arkasında ona bakar. Hakiki onun şahs-ı manevîsiyle kurbiyet ise, mülâzımlık, yüzbaşılık, binbaşılık gibi çok meratib-i külliyeden geçmek lâzım geliyor. Halbuki, kumandan-ı âzam, emriyle, kanunuyla, nazarıyla, hükmüyle, ilmiyle –sureten olduğu gibi manen de kumandan ise– bizzat zatıyla o neferin yanında bulunur, görür. Şu hakikat On Altıncı Sözde gayet kat’î bir surette isbat edildiğinden, ona iktifaen burada kısa kesiyoruz.

   Yine hatıra gelir ki, sen kalbinden dersin: “Ben semavatı inkâr ediyorum, melâikelere inanmıyorum. Semavatta birinin gezmesine, melâikelerle görüşmesine nasıl inanayım?”