İşte bu cüz’î maksadı küllîleştirmek için, mahlukatın en cüz’î bir hadisesini işiten, gören kâinatın daire-i imkânisinden hariç bir zat, elbette her şeyi işitir, her şeyi görür bir Zat olmak lâzım gelir. Ve kâinata Rab olan, kâinat içinde mazlum küçük mahlukların dertlerini görmek, feryadlarını işitmek gerektir. Dertlerini görmeyen, feryadlarını işitmeyen, Rab olamaz. Öyle ise,  اِنَّ اللّٰهَ سَمٖيعٌ بَصٖيرٌ  cümlesiyle iki hakikat-i azimeyi tesbit eder. Hem meselâ, 

سُبْحَانَ الَّذٖٓى اَسْرٰى بِعَبْدِهٖ لَيْلًا مِنَ الْمَسْجِدِ الْحَرَامِ اِلَى الْمَسْجِدِ الْاَقْصَى الَّذٖى بَارَكْنَا حَوْلَهُ لِنُرِيَهُ مِنْ اٰيَاتِنَا اِنَّهُ هُوَ السَّمٖيعُ الْبَصٖيرُ

İşte Kur’an, Resul-i Ekrem aleyhissalâtü vesselâmın miracının mebdei olan Mescid-i Haram’dan, Mescid-i Aksa’ya olan seyeranını zikrettikten sonra,  اِنَّهُ هُوَ السَّمٖيعُ الْبَصٖيرُ  der.  اِنَّهُ  deki zamir, ya Cenab-ı Hakkadır veyahut Peygamberedir. Peygambere göre olsa, şöyle oluyor ki: “Bu seyahat-i cüz’îde, bir seyr-i umumî, bir urûc-u küllî var ki, tâ sidretü’l-müntehaya, tâ kab-ı kavseyne kadar, meratib-i külliye-i esmaiyede gözüne, kulağına tezahür eden âyat-ı rabbaniyeyi ve acaib-i sanat-ı ilâhiyeyi işitmiş, görmüştür” der. O küçük, cüz’î seyahati, küllî ve mahşer-i acaib bir seyahatin anahtarı hükmünde gösteriyor. Eğer zamir, Cenab-ı Hakka râci olsa, şöyle oluyor ki: “Bir abdini, bir seyahette huzuruna davet edip bir vazife ile tavzif etmek için, Mescid-i Haram’dan mecma-ı enbiya olan Mescid-i Aksa’ya gönderip, enbiyalarla görüştürüp, bütün enbiyaların usul-ü dinlerine vâris-i mutlak olduğunu gösterdikten sonra, tâ kab-ı kavseyne kadar