“Şu zat, efradı istirahat için dağılmış olan bir taburu bir boru ile toplar, tabur nizamı altına getirebilir.” Sen ey insan, desen “İnanmam!” Ne kadar divanece bir inkâr olduğunu bilirsin. Aynen onun gibi, hiçten, yeniden, ordu-misal bütün hayvanat ve sair zîhayatın tabur-misal cesedlerini kemal-i intizamla ve mizan-ı hikmetle o bedenlerin zerratını ve letaifini emr-i  كُنْ فَيَكُونُ  ile kaydedip yerleştiren ve her karn’da, hatta her baharda rû-yi zeminde yüz binler ordu-misal zevilhayat envalarını, taifelerini icad eden bir Zat-ı Kadîr-i Alîm tabur misal bir cesedin nizamı altına girmekle birbiriyle tanışmış zerrat-ı esasiye ve ecza-yı asliyeyi bir sayha ile, Sûr-u İsrafil’in borusu ile nasıl toplayabilir, istib’ad suretinde denilir mi? Denilse, eblehçesine bir divaneliktir.

   Makam-ı irşadda, beyanat-ı Kur’aniye o derece müessir ve rakiktir ve o derece munis ve şefiktir ki, şevk ile ruhu, zevk ile kalbi; aklı merakla ve gözü yaşla doldurur.

   Binler misallerinden, yalnız şu; 

ثُمَّ قَسَتْ قُلُوبُكُمْ مِنْ بَعْدِ ذٰلِكَ فَهِىَ كَالْحِجَارَةِ اَوْ اَشَدُّ قَسْوَةً  (ilâ ahir). Yirminci Sözün Birinci Makamında üçüncü ayet mebhasında isbat ve izah edildiği gibi, benî-İsrail’e der: “Musa aleyhisselâmın asâsı gibi bir mucizesine karşı sert taş on iki gözünden çeşme gibi yaş akıttığı halde, size ne olmuş ki, Musa aleyhisselâmın bütün mucizatına karşı lâkayd kalıp, gözünüz kuru, yaşsız, kalbiniz katı, ateşsiz duruyor.” O sözde bu mana-yı irşadî izah edildiği için oraya havale ederek, burada kısa kesiyorum.

   Makam-ı ifham ve ilzamda, binler misallerinden yalnız şu iki misale bak: