Beşinci Nokta: Beyanındaki berâattir. Yani tefevvuk ve metanet ve haşmettir. Nasıl ki, nazmında cezalet, lâfzında fesahat, manasında belâgat, üslubunda bedaat var; beyanında dahi faik bir beraat vardır.
Evet tergib ve terhib, medh ve zemm, isbat ve irşad, ifham ve ifhâm gibi bütün aksam-ı kelâmiyede ve tabakat-ı hitabiyede beyanat-ı Kur’aniye en yüksek mertebededir. Meselâ:
Makam-ı tergib ve teşvikte, hadsiz misallerinden, meselâ, Sure-i هَلْ اَتٰى عَلَى الْاِنْسَانِ ’de beyanatı, (Haşiye) âb-ı kevser gibi hoş, selsebil çeşmesi gibi selâsetle akar, Cennet meyveleri gibi tatlı, huri libası gibi güzeldir.
Makam-ı terhib ve tehditte, pek çok misallerinden, meselâ, هَلْ اَتٰيكَ حَدٖيثُ الْغَاشِيَةِ Suresinin başında beyanat-ı Kur’aniye, ehl-i dalâletin sımahında kaynayan rasas gibi, dimağında yakan ateş gibi, damağında yanan zakkum gibi, yüzünde saldıran Cehennem gibi, midesinde acı, dikenli dari’ gibi tesir eder. Evet bir zatın tehdidini gösteren Cehennem gibi bir azap memuru, öfkesinden ve gayzından parçalanmak vaziyetini alması ve تَكَادُ تَمَيَّزُ مِنَ الْغَيْظِ söylemesi, söyletmesi, o zatın terhibi ne derece dehşetli olduğunu gösterir.
Makam-ı medhin binler misallerinden, başında الحمد لله olan beş surede beyanat-ı Kur’aniye güneş gibi parlak, (Haşiye) yıldız gibi ziynetli,