Demek, taklîli ifade edecek cümlenin bütün hey’etleri de bu taklîle bakıp ona kuvvet verecek. İşte لَئِنْ lâfzı, teşkiktir. Şek, kıllete bakar. َ مَسَّ lâfzı, “azıcık dokunmak”tır; yine kılleti ifade eder. نَفْحَةٌ lâfzı, maddesi bir kokucuk olup kılleti ifade ettiği gibi, sigası bire delâlet eder. Masdar-ı merre tabir-i sarfiyesinde “biricik” demektir, kılleti ifade eder. نَفْحَةٌ ’deki tenvin-i tenkiri, taklîli içindir ki, “o kadar küçük ki, bilinemiyor” demektir. مِنْ lâfzı teb’iz içindir, “bir parça” demektir; kılleti ifade eder. عَذَابِ lâfzı, nekâl, ikaba nisbeten hafif bir nev’ cezadır ki, kıllete işaret eder. رَبِّكَ lâfzı, Kahhar, Cebbar, Müntakime bedel, yine şefkati ihsas etmekle, kılleti işaret ediyor. İşte, bu kadar kılletteki bir parça azap böyle tesirli ise, ikab-ı ilâhî ne kadar dehşetli olur, kıyas edebilirsiniz diye ifade eder. İşte şu cümlede küçük hey’etler nasıl birbirine bakıp yardım eder; maksad-ı küllîyi her biri kendi lisanıyla takviye eder. Şu misal bir derece lâfız ve maksada bakar.
İkinci Misal: وَمِمَّا رَزَقْنَاهُمْ يُنْفِقُونَ Şu cümlenin hey’atı, sadakanın şerait-ı kabulünün beşine işaret eder.
Birinci Şart: Sadakaya muhtaç olmamak derecede sadaka vermek ki, وَمِمَّا lâfzındaki مِنْ -i teb’iz ile o şartı ifade eder.
