Hem, her bir şey iki nazar ile bakıldığı vakit, iki muhtelif hakikati gösteriyor. İkisi de hakikat olabilir. Fennin hiçbir hakikat-i kat’iyesi, Kur’an’ın hakaik-ı kudsiyesine ilişemez. Fennin kısa eli, onun münezzeh ve muallâ dâmenine erişemez. Numune olarak bir misal zikrederiz.

   Meselâ, küre-i arz, ehl-i hikmet nazarıyla bakılsa hakikati şudur ki: Güneş etrafında mutavassıt bir seyyare gibi, hadsiz yıldızlar içinde döner. Yıldızlara nisbeten küçük bir mahluk. Fakat, ehl-i Kur’an nazarıyla bakıldığı vakit On Beşinci Sözde izah edildiği gibi hakikati şöyledir ki: Semere-i âlem olan insan, en câmi, en bedi ve en âciz, en aziz, en zaif, en lâtif bir mucize-i kudret olduğundan, beşik ve meskeni olan zemin, semaya nisbeten maddeten küçüklüğüyle ve hakaretiyle beraber, manen ve sanaten bütün kâinatın kalbi, merkezi, bütün mucizat-ı sanatının meşheri, sergisi, bütün tecelliyat-ı esmasının mazharı, nokta-i mihrakiyesi, nihayetsiz faaliyet-i rabbaniyenin mahşeri, mâkesi, hadsiz hallâkıyet-i ilâhiyenin hususan nebatat ve hayvanatın kesretli enva-ı sağiresinden cevadane icadın medarı, çarşısı ve pek geniş ahiret âlemlerindeki masnuatın küçük mikyasta numunegâhı ve mensucat-ı ebediyenin süratle işleyen tezgâhı ve menazır-ı sermediyenin çabuk değişen taklitgâhı ve besâtin-i daimenin tohumcuklarına süratle sünbüllenen dar ve muvakkat mezraası ve terbiyegâhı olmuştur. İşte, arzın bu azamet-i maneviyesinden ve ehemmiyet-i san’aviyesindendir ki, Kur’an-ı Hakîm, semavata nisbeten büyük bir ağacın küçük bir meyvesi hükmünde olan arzı, bütün semavata karşı, küçücük kalbi büyük kalıba mukabil tutmak gibi, denk tutuyor. Onu bir kefede, bütün semavatı bir kefede koyuyor, mükerreren,  رَبُّ السَّمٰوَاتِ وَ الْاَرْضِ  diyor. İşte sair mesaili buna kıyas et ve anla ki, felsefenin ruhsuz, sönük hakikatleri Kur’an’ın