on defa Kur’an kadar olduğuna rivayet vardır. (1) İşte insafsız ve dikkatsiz insanlar demişler ki, “Şu muhaldir. Çünkü, Kur’an içinde Yasin ve öteki faziletli olanlar da vardır. Onun için manasız olur?”
Elcevap: Hakikati şudur ki: Kur’an-ı Hakîmin her bir harfinin bir sevabı var; bir hasenedir. (2) Fazl-ı ilâhiyeden o harflerin sevabı sünbüllenir; bazen on tane verir, bazen yetmiş, bazen yedi yüz (Ayete’l-Kürsi harfleri gibi), bazen bin beşyüz (Sure-i İhlâs’ın harfleri gibi), bazen on bin (Leyle-i Beratta okunan ayetler ve makbul vakitlere tesadüf edenler gibi) ve bazen otuz bin (meselâ, haşhaş tohumunun kesreti misillü, Leyle-i Kadirde okunan ayetler gibi). Ve “O gece bin aya mukabil” işaretiyle, “Bir harfinin o gecede otuz bin sevabı olur.” anlaşılır. İşte, Kuran-ı Hakîm tezauf-u sevabıyla beraber elbette muvazeneye gelmez ve gelemiyor. Belki, asıl sevap ile bazı surelerle muvazeneye gelebilir. Meselâ, içinde mısır ekilmiş bir tarla farz edelim ki, bin tane ekilmiş. Bazı habbeleri yedi sünbül vermiş farz etsek, her bir sünbülde yüzer tane olmuş ise, o vakit tek bir habbe bütün tarlanın iki sülüsüne mukabil oluyor. Meselâ, birisi de on sünbül vermiş, herbirinde iki yüz tane vermiş; o vakit bir tek habbe asıl tarladaki habbelerin iki misli kadardır. Ve hakeza, kıyas et.
Şimdi, Kur’an-ı Hakîmi nurani, mukaddes bir mezraa-i semaviye tasavvur ediyoruz. İşte her bir harfi asıl sevabıyla birer habbe hükmündedir. Onların sünbülleri nazara alınmayacak. Sure-i Yasin, İhlâs, Fatiha, Kul Ya Eyyühe’l-Kâfirun, İza Zülzileti’l-Ardu gibi sair, faziletlerine dair rivayet edilen sure ve ayetlerle muvazene edilebilir. Meselâ, Kur’an-ı Hakîmin üç yüz bin altı yüz yirmi harfi olduğundan; Sure-i İhlâs besmele ile beraber altmış dokuzdur, üç defa altmış dokuz iki yüz yedi harftir; demek Sure-i İhlâsın her bir harfinin haseneleri bin beş yüze yakındır. İşte Sure-i Yasin’in hurufatı hesap edilse Kur’an-ı Hakîmin mecmu hurufatına nisbet edilse ve on defa muzaaf olması nazara alınsa, şöyle bir netice çıkar ki, Yasin-i Şerifin her bir harfi takriben beş yüze yakın sevabı vardır, yani o kadar hasene sayılabilir. İşte buna kıyasen, başkalarını dahi tatbik etsen, ne kadar lâtif ve güzel ve doğru ve mücazefesiz bir hakikat olduğunu anlarsın.
Onuncu Asıl: Ekser taife-i mahlukatta olduğu gibi, ef’al ve a’mâl-i beşeriyede bazı harika fertler bulunur. O fertler, eğer iyilikte ileri gitmişse,
