Hem, o sürat ve vüs’atle beraber, teksir-i efradda bir sehavet-i mutlaka görünüyor. Hem, o sehavet ve vüs’at ve süratle beraber, bir suhulet-i mutlaka görünüyor. Hem o sehavet ve suhulet ve sürat ve vüs’atle beraber, her bir nevide, her bir fertte görünen bir intizam-ı mutlak ve gayet mümtaz bir hüsn-ü sanat ve nihayet ihtilât içinde bir imtiyaz-ı etem ve gayet mebzuliyet içinde gayet kıymettar eserler ve gayet geniş daire içinde tam bir muvafakat ve gayet suhulet içinde gayet sanatkârane bediaları icad etmek, bir anda, her yerde, bir tarzda, her fertte bir sanat-ı harika, bir faaliyet-i muciznüma göstermek, elbette ve elbette öyle bir zatın hatemidir ki, hiçbir yerde olmadığı halde, her yerde hazır, nazırdır. Hiçbir şey Ondan gizlenmediği gibi, hiçbir şey Ona ağır gelmez; zerrelerle yıldızlar, Onun kudretine nisbeten müsavidirler.

   Meselâ, o Rahîm-i Zülcemalin bağistan-ı kereminden, mucizatının salkımlarından bir tanecik hükmünde gördüğüm iki parmak kalınlığında bir üzüm asmasına asılmış olan salkımları saydım; yüz elli beş çıktı. Bir salkımın tanesini saydım; yüz yirmi kadar oldu. Düşündüm, dedim: “Eğer bu asma çubuğu, ballı su musluğu olsa, daim su verse, şu hararete karşı o yüzer rahmetin şurup tulumbacıklarını emziren salkımlara ancak kifayet edecek. Halbuki, bazen az bir rutubet ancak eline geçer. İşte bu işi yapan, her şeye kadir olmak lâzım gelir.  سُبْحَانَ مَنْ تَحَيَّرَ فٖى صُنْعِهِ الْعُقُولُ

   YEDİNCİ LEM’A: Bak, nasıl sahife-i arz üstünde Zat-ı Ehad-i Samed’in hatemlerini az dikkatle görebilirsin. Başını kaldır. Gözünü aç, şu kâinat kitab-ı kebirine bir bak, göreceksin ki, o kâinatın hey’et-i mecmuası üstünde, büyüklüğü nisbetinde bir vuzuh ile hatem-i vahdet okunuyor. Çünkü, şu mevcudat bir fabrikanın, bir kasrın, bir muntazam şehrin eczaları ve efradları gibi bel bele verip, birbirine karşı muavenet elini uzatıp, birbirinin sual-i hacetine, “Lebbeyk, başüstüne!” derler, el ele verip bir intizam ile