Dindeki yüsre münafidir.  اَلدّٖينُ يُسْرٌ  -  لَا حَرَجَ فِى الدّٖينِ  esasına muhaliftir. Elbette, böyle amelim, bir mezheb-i hakka muvafık gelir. O bana kâfidir. Hem, lâakal ben aczimi itiraf ederek, ibadeti lâyık-ı vech ile eda edemediğimden, istiğfar ve tazarru ile merhamet-i ilâhiyeye dehalet edip, kusurum affolunmak, kusurlu amelim kabul olunmak için mütezellilane bir niyaza vesiledir.”

   BEŞİNCİ VECİH: Mesail-i imaniyede şüphe suretinde gelen vesvesedir. Biçare vesveseli adam, bazen tahayyülü, taakkul ile iltibas eder. Yani, hayale gelen bir şüpheyi akla girmiş bir şüphe tevehhüm edip, itikadına halel gelmiş zanneder. Hem bazen tevehhüm ettiği bir şüpheyi imana zarar veren bir şek zanneder. Hem bazen tasavvur ettiği bir şüpheyi, tasdik-i aklîye girmiş bir şüphe zanneder. Hem, bazen bir emr-i küfrîde tefekkürü, küfür zanneder; yani dalâletin esbabını anlamak suretinde kuvve-i müfekkirenin cevelanını ve tetkikatını ve bîtarafane muhakemesini, hilâf-ı iman zanneder. İşte telkinat-ı şeytaniyenin eseri olan şu zanlardan ürkerek, “Eyvah, kalbim bozulmuş, itikadıma halel gelmiş.” der. O haller, galiben ihtiyarsız olduğundan, cüz’-î ihtiyarisiyle ıslah edemediğinden yeise düşer.

   Bu yaranın merhemi şudur ki: Tahayyül-ü küfür, küfür olmadığı gibi, tevehhüm-ü küfür dahi, küfür değildir. Tasavvur-u dalâlet, dalâlet olmadığı gibi, tefekkür-ü dalâlet dahi, dalâlet değildir. Çünkü, hem tahayyül, hem tevehhüm, hem tasavvur, hem tefekkür, tasdik-i aklîden ve iz’an-ı kalbîden ayrıdırlar, başkadırlar. Onlar bir derece serbesttirler, cüz’-î ihtiyariyeyi pek dinlemiyorlar, teklif-i dini altına çok giremiyorlar. Tasdik ve iz’an, öyle değiller; bir mizana tabidirler. Hem, tahayyül, tevehhüm, tasavvur, tefekkür, nasıl ki tasdik ve iz’an değiller; öyle de, şüphe ve tereddüt sayılmazlar. Fakat, eğer lüzumsuz tekrar ede ede müstekar bir hale gelse, o vakit, hakiki bir nevi şüphe ondan tevellüd edebilir. Hem bîtarafane muhakeme namıyla veya insaf namına deyip, şıkk-ı muhalifi iltizam ede ede tâ öyle bir hale gelir ki,