Şu vesveseye karşı feyz-i Kur’an’dan şöyle bir nükte ilham edildi:

   Evet, münasebet var ve ihtiyaç var. Hem o derece büyük bir münasebet ve ehemmiyetli bir mana ve o derece muazzam ve lüzumlu bir hakikat var ki, ancak Kur’an’ın îcaz-ı mu’cizi ve lûtf-u irşadıyla bir derece basitleştirilmiş ve ihtisar edilmiş. Evet, i’caz-ı Kur’an’ın bir esası olan îcaz, hem hidayet-i Kur’an’ın bir nuru olan lûtf-u irşad ve hüsn-ü ifham, iktiza ediyorlar ki, Kur’an’ın muhatapları içinde ekseriyeti teşkil eden avama karşı küllî hakikatleri ve derin ve umumî düsturları, me’luf ve cüz’î suretler ile gösterilsin ve fikirleri basit olan umumi avama karşı, muazzam hakikatlerin yalnız uçları ve basit bir sûreti gösterilsin. Hem âdet perdesi tahtında ve zeminin altında harikulâde olan tasarrufat-ı ilâhiye, icmalen gösterilsin. İşte bu sırra binaendir ki, Kur’an-ı Hakîm, şu ayetle diyor:

   Ey benî-İsrail ve ey benî-Âdem! Sizlere ne olmuş ki, kalbleriniz taştan daha camid ve daha ziyade katılaşmıştır. Zira görmüyor musunuz ki, o pek sert ve pek camid ve toprak altında bir tabaka-i azime teşkil eden o koca taşlar, o kadar evamir-i ilâhiyeye karşı muti ve musahhar ve icraat-ı rabbaniye altında o kadar yumuşak ve emirberdir ki, havada ağaçların teşkilinde tasarrufat-ı ilâhiye ne derece suhuletle cereyan ediyor. Öyle de, tahte’z-zemin ve o sert, sağır taşlarda o derece suhulet ve intizam ile, hatta damarlara karşı kanın cevelanı gibi muntazam su cedvelleri ^(Haşiye) ve su damarları, kemal-i hikmetle o taşlarda mukavemet görmeyerek cereyan ediyor. Hem