Meselâ,

وَ قٖيلَ يَٓا اَرْضُ ابْلَعٖى مَٓاءَ كِ وَيَا سَمَٓاءُ اَقْلِعٖى وَغٖيضَ الْمَٓاءُ وَقُضِىَ الْاَمْرُ وَاسْتَوَتْ عَلَى الْجُودِىِّ وَقٖيلَ بُعْدًا لِلْقَوْمِ الظَّالِمٖينَ

kısa birkaç cümle ile “Tufan” hadise-i azimesini netaiciyle öyle îcazkârane ve mucizâne beyan ediyor ki, çok ehl-i belâgatı, belâgatına secde ettirmiş.

   Hem meselâ,

كَذَّبَتْ ثَمُودُ بِطَغْوٰيهَا ۞ اِذِ انْبَعَثَ اَشْقٰيهَا ۞ فَقَالَ لَهُمْ رَسُولُ اللّٰهِ نَاقَةَ اللّٰهِ  وَسُقْيٰيهَا ۞ فَكَذَّبُوهُ فَعَقَرُوهَا ۞ فَدَمْدَمَ عَلَيْهِمْ رَبُّهُمْ بِذَنْبِهِمْ فَسَوّٰيهَا ۞ وَلَا يَخَافُ عُقْبٰيهَا

   İşte, kavm-i Semudun acib ve mühim hadisatını ve netaicini ve sû-i akıbetlerini böyle kısa birkaç cümle ile, îcaz içinde bir i’caz ile, selâsetli ve vuzuhlu ve fehmi ihlâl etmez bir tarzda beyan ediyor.

   Hem mesela,

وَذَا النُّونِ اِذْ ذَهَبَ مُغَاضِبًا فَظَنَّ اَنْ لَنْ نَقْدِرَ عَلَيْهِ فَنَادٰى فِى الظُّلُمَاتِ اَنْ لَٓا  اِلٰهَ اِلَّا اَنْتَ سُبْحَانَكَ اِنّٖى كُنْتُ مِنَ الظَّالِمٖينَ

   İşte  اَنْ لَنْ نَقْدِرَ عَلَيْهِ  cümlesinden  فَنَادٰى فِى الظُّلُمَاتِ  cümlesine kadar çok cümleler matvîdir. O mezkûr olmayan cümleler; fehmi ihlâl