Hem bir sinek, bir sene tamamen tavus suretini tasannusuz temâşâ ehline göstersin? Hem sahtekâr, âmi bir nefer, namdar, âli bir müşirin tavrını takınsın, makamında otursun, çok zaman öyle kalsın, hilesini ihsas etmesin. Hem müfteri, yalancı, itikadsız bir adam, müddet-i ömründe daima en sâdık, en emin, en mutekid bir zatın keyfiyetini ve vaziyetini en müdekkik nazarlara karşı telâşsız göstersin, dâhilerin nazarında tasannuu saklansın. Bu ise yüz derece muhaldir; ona hiçbir zî-akıl mümkün diyemez. Öyle de, farz etmek dahi, bedihî bir muhali vaki farz etmek gibi bir hezeyandır. Aynen öyle de, Kur’an’ı kelâm-ı beşer farz etmek, lâzım gelir ki, âlem-i İslâmın semasında bilmüşahede pek parlak ve daima envar-ı hakaikı neşreden bir yıldız-ı hakikat, belki bir şems-i kemalât telâkki edilen Kitab-ı Mübinin mahiyeti —hâşâ— bir yıldız böceği hükmünde tasannucu bir beşerin hurafatlı bir düzmesi olsun. Ve en yakınında olanlar ve dikkatle ona bakanlar farkında bulunmasın. Ve onu daima âli ve menba-ı hakaik bir yıldız bilsin. Bu ise yüz derece muhal olmakla beraber, sen ey şeytan, yüz derece şeytaniyette ileri gitsen, buna imkân verdiremezsin, bozulmamış hiçbir aklı kandıramazsın. Yalnız, pek uzaktan baktırmakla aldatıyorsun; yıldızı, yıldız böceği gibi küçük gösteriyorsun.

   Salisen: Hem, Kur’an’ı beşer kelâmı farz etmek, lâzım gelir ki, âsarıyla, tesiratıyla, netaiciyle âlem-i insaniyetin bilmüşahede en ruhlu ve hayat-feşan, en hakikatli ve saadet-resan, en cemiyetli ve mucizbeyan, âli meziyetleriyle yaldızlı bir Furkan’ın gizli hakikati -hâşâ- muavenetsiz, ilimsiz bir tek insanın sahtekâr, âdi fikrinin tasniatı olsun ve yakından onu temâşâ eden ve merakla dikkat eden büyük zekâlar, ulvî dehalar ondan hiçbir zaman, hiçbir cihette sahtekârlık ve tasannu eseri görmesin; daima ciddiyeti, samimiyeti, ihlâsı bulsun! Bu ise, yüz derece muhal olmakla beraber, bütün ahvaliyle, akvaliyle, harekâtıyla bütün hayatında emaneti, imanı, emniyeti, ihlâsı, ciddiyeti, istikameti gösteren ve ders veren ve sıddıkînleri yetiştiren en yüksek, en parlak, en âli haslet telâkki edilen ve kabul edilen