Bir baharı halk etmek bir çiçek kadar ona ehven gelir. Bütün hayvanatı icad etmek bir sinek icadı kadar kudretine kolay gelir bir zattır. Öyle bir zata karşı  مَنْ يُحْيِى الْعِظَامَ  deyip, kudretine karşı ta’ciz ile meydan okunmaz.” Sonra, فَسُبْحَانَ الَّذٖى بِيَدِهٖ مَلَكُوتُ كُلِّ شَىْءٍ tabiriyle, “Her şeyin dizgini elinde, her şeyin anahtarı yanında, gece ve gündüzü, kış ve yazı bir kitap sahifeleri gibi kolayca çevirir, dünya ve ahireti iki menzil gibi bunu kapar, onu açar bir Kadîr-i Zülcelâldir. Madem böyledir, bütün delâilin neticesi olarak  وَ اِلَيْهِ تُرْجَعُونَ  yani, kabirden sizi ihya edip, haşre getirip, huzur-u kibriyasında hesabınızı görecektir.”

   İşte şu ayetler haşrin kabulüne zihni müheyya etti, kalbi de hazır etti. Çünkü, nezâirini dünyevî ef’al ile de gösterdi. Hem, kâh oluyor ki, ef’al-i uhreviyesini öyle bir tarzda zikreder ki, dünyevî nezâirlerini ihsas etsin, tâ istib’ad ve inkâra meydan kalmasın. Mesela,  اِذَا السَّمَٓاءُ انْفَطَرَتْ  (ilâ âhir) ve  اِذَا الشَّمْسُ كُوِّرَتْ  (ilâ âhir) ve  اِذَا السَّمَٓاءُ انْشَقَّتْ

   İşte, şu sûrelerde, kıyamet ve haşirdeki inkılâbât-ı azimeyi ve tasarrufât-ı rububiyeti öyle bir tarzda zikreder ki, insan onların nazirelerini dünyada, meselâ güzde, baharda gördüğü için, kalbe dehşet verip akla sığmayan o inkılâbâtı kolayca kabul eder. Şu üç sûrenin meal-i icmalîsine işaret dahi pek uzun olur. Onun için bir tek kelimeyi numune olarak göstereceğiz.

   Meselâ,  اِذَا الصُّحُفُ نُشِرَتْ  kelimesiyle ifade eder ki, haşirde herkesin