peyva
وَالصِّدِّيقِينَ
yê, ji aliyê maneya îşarî ve îxbara Hezretî Ebûbekrê Siddîq ê ku piştî Resûlê Ekrem (s.) biçe cihê wî, bibe xelîfeyê wî, ji aliyê umetê ve bi ‘inwana “siddîq” meşhûr bibe, dide. Bi peyva
وَالشُّهَدَاءِ
yê xeber dide ku wê hersê Xulefayê Raşidîn şehîd bibin û piştî Siddîq hersê şehîd wê xelîfe bin. Lewra “şuheda” pirjimar e. Kêma kêm a pirjimarê sisê ne. Nexwe, Hezretî Umer, Hezretî Osman û Hezretî ‘Elî (r.) wê piştî Siddîq derkevin ser riyaseta Îslamiyetê û wê şehîd bibin. Ew xebera xeybî eynen çêbûye.
Hem bi qeyda “
وَالصَّالِحِينَ
yê xeberê dide ku di îstiqbalê de ehlê selahet û teqwa û îbadetê yên mîna Ehlê Suffeyê ku di Tewratê de pesnê wan hatî kirin wê gelek hebin, digel vê çendê cumleya
وَحَسُنَ اُولئِكَ رَفِيقًا
ê tebaiyeta Tabîiyên ku di ilm û îbadetê de tebaiyet û refaqeta sehabeyan kirî spehî dibîne.. Refaqeta wan çar qafîleyan a di riya ebedê de spehî dibîne.. Digel vê çendê maweya xelîfetiya Hezretî Hesen (r.) çendan hindik bû, bi qasî çend mehekê kurt bû.
Bes, bi hukmê
اِنَّ الْخِلاَفَةَ بَعْدِى ثَلاَثُونَ سَنَةً
û bi tesdîqa îxbara xeybî ya nebewî û hedîsa
اِنَّ ابْنِى حَسَنٌ هذَا سَيِّدٌ سَيُصْلِحُ اللّٰهُ بِهِ بَيْنَ فِئَتَيْنِ عَظِيمَتَيْنِ
Ku wê Hezretî Hesen di navbera du artêşên mezin û du cemaetên mezin ên Îslamê de aştiyê te’mîn bike û wê berberiyê ji navbera wan rake. Ji bo ku maweya kurtik a xelîfetiya Hesen girîng nîşan bide û xelîfeyeke pêncemîn ji çar xelîfeyan re nîşan bide, bi maneya îşarî ya ku çeşîdeke îxbara xeybî ye, di peyva
وَحَسُنَ اُولئِكَ رَفِيقًا
ê de, bi razekê îşarî navê xelîfeyê pêncemîn dide ku di ilmê belaxetê de jê re “mustetbeatut-terakib” tê gotin.
Va ye wek îxbarên îşarî yên behsa wan hatî kirin gelek razên dî hene. Ji ber ku mijara me ne ew e, niha derî venebû. Gelek ayetên Qur’anê hene ku her ayetek ji gelek aliyan ve ji çeşîdên îxbara xeybî ne. Ev çeşîdên îxabarata xeybî yên Qur’anê bi hezaran in.
