carî, hin ji wan milyon carî ji dinyayê mezintir milyonan kureyên asîman mezin bê stûn, bê spartek, di valayiyê de disekinîne, digel wê jî her yek ji wan bi wezîfeyekê wezîfedar dike û bi awayê artêşeka pirr muhteşem bi fermanên emrê

كُنْ فَيَكُونْ

ê serî bi wan dide tewandin; eva hanê wek çawa ji cilweya e‘zem a îsmê Qeyyûm re pîvanek e, her weha zerreyên her mewcûdekî jî wek stêran bi raza qeyûmiyetê payîdar in û bi wê razê mayende ne û dewam dikin.

   Belê, ku zerreyên di nav cesedê candarekî da, bi hey’etek mexsûsî her organekê kom kom dicivin û belav nabin û di nav bagera unsûrên wek lehiyê diherikin de rewşên xwe diparêzin û belav nabin û bi awayekî birêkûpêk disekinin, eşkereye ku ew ne ji wan xwe bixwe ye, belkî ji raza qeyûmiyetê ne; lewre her cesedek wekî tabûrekî birêkûpêk, her new’ek wek di şûna artêşeka birêkûpêk, hemû candar û murekebat li ser rûyê erdê û stêr jî di alema fezayê de disekinin û digerin, ev zerreyana jî bi zimanên xwe yên bêhed raza qeyûmiyetê îlan dikin.   

   Meseleya Duyemîn: Ev meqam pêwist dibîne ku em hinek feyde û hîkmetên tiştên ku bi raza qeyûmiyetê ve pêwendîdar in, nîşan bidin.    

   Belê, hîkmeta wicûda her tiştekî û armanca fitreta wê û faydeya xulqiyeta wê û encama jiyana wê sê cûre ne:    

   Cûreya yekemîn: Li xwe bixwe, li mirovî û li meslehetên mirovî dinêre.    

   Cûreya Duyemîn: Hê girîngtir e ku, her tişt, hemû hişmend di şûna ayetekê, nameyekê, kitêbekê û qesîdeyekê yên ku werin mutalekirin, cilweyên esmayê Fatirê Zulcelal didin zanîn û maneyên wan bi xwendevanên xwe yên bêhed didin îfadekirin.    

   Cûreya Sêyemîn jî, aîdê Sani‘ê Zulcelal e, li wî dinêre. Feyde û encama her tiştî yên ku li wî dinêrin yek be, aliyên wê yên li Sani‘ê Zulcelal dinêrin bi hesaba sedan in ku Sani‘ê Zulcelal bixwe li sen‘etên xwe yên sosret temaşe dike; di mesnûatê xwe de li cilweya esmayê xwe dinêre. Di vî new‘ê sêyemîn ê mezin de jiyîna bi qasî saniyeyekê bes e.    

   Hem razeke qeyûmiyetê ya heyîna her tiştî pêwist dike heye ku dê di Şû‘aya Sêyemîn de were ravekirin.

   Demekê min bi cilweya tilsima gerdûnê û mu‘emaya xulqiyetê li hîkmet û faydeyên mewcûdatê nêrî, min got: “Gelo çima ev tiştana