dî re nabe asteng; bi mîzan û bi qanûn û bi nîzama Aferînerekî tenê yê Edl û Hekîm ê ku her tiştî wekî tiştekî tenê bi hêsanî îdare dike tên terbiyekrin û îdarekirin. Yê mêzîna emelê cin û însanan a di mîzana mezin a dadweriyê ya di mehkemeya kubra de ye ji aqilî dûr dibîne û bawer nake, eger li vê muawazeneya mezin a li vê dinyaye ya ku bi çavê xwe dibîne diqet bike, bêguman wê dûrdîtina wî nemîne.    

   Ey merivê bêîqtisad ê îsrafkar; ey zalimê nedadwer, ey qirêjoyê nepaqij ê bextbireş! Ji ber ku te aborî û paqijî û dadweriya ku distûra hereketa hemû gerdûnê û hemû mewcûdatê ye nekriye, bi dijberiya xwe ya bi hemû mewcûdatê, ji hêla manewî ve tu dibî mezherê nefreta wan û hêrsa wan. Ka tu xwe dispêrî çi ku tu bi vê stema xwe, bi vê bêmîzaniya xwe, bi vê bêîqtisadiya xwe, bi vê nepaqijiya xwe hemû mewcûdatê dienirînî?

   Belê, hîkmeta amme ya gerdûnê ku cilweyeke e‘zem a îsmê Hekîm e, li ser aboriyê û li ser bêîsrafiyê hereket dike, fermana îqtisadê dide. Û dadweriya tam ku ji cilweyeke e‘zem a ji îsmê Edlê tê, dengeya hemû tiştan îdare dike û fermana dadweriyê dide beşerî. Ku di ayeta

وَالسَّمَاءَ رَفَعَهَا وَوَضَعَ الْمِيزَانَ * اَلاَّ تَطْغَوْا فِى الْمِيزَانِ * وَاَقِيمُوا الْوَزْنَ بِالْقِسْطِ وَلاَ تُخْسِرُوا الْمِيزَانَ

ya di sûretê Rehman de ye bi çar mertebeyan, çar caran behsa “mîzan”a ku îşaretî çar cûre mîzanê dike, dereceya mezin a mîzanê ya di gerdûnê de û girîngiya wê ya gelek û gelek zêde nîşan dide. Belê, wek çawa li tu derî îsraf nîne, eynen wisa di tu tiştî de jî stem û bêmîzaniya heqîqî nîne. Û tenzîf û nezafeta ku ji cilweya e‘zem a îsmê Quddûs tê, mewcûdata hemû gerdûnê paqij dike, spehî dike. Bi şertê ku destê gemarî yê beşerî têkil nebibe, di tu tiştî de gemarî û sikîtî naxuye.    

   Eve, zanibe “dadwerî û aborî û paqijî” yên ku ji heqîqetên Qur’anê û ji distûrên Îslamê ne, di jiyana mirovî de distûrên çiqas bingehîn in. Û zanibe ku hukmên Qur’anê bi gerdûnê re çiqas pêwendîdar in û çiqas reh berdane nava gerdûnê û ew pêçane û xerakirina wan heqîqetan wekî xerakirina gerdûnê ye û guherandina sûretê wê neqabil e. Û wekî van sê ronayiyên hanê, bi sedan heqîqetên wekî rehmet, înayet, hafziyetê digel ku heşrê û axretê pêwist dibînin, qet qabil e ku heqîqetên gelek îhatedar yên wekî rehmet, inayet, dadwerî, hîkmet, aborî û paqijî yên di gerdûnê de û di hemû mewcûdatê de hukim dikin; bi neyîna heşrê û bi nehatina axretê veguherin bêmerhemetiyê, stemê, bêhîkmetiyê,