بِسْمِ اللّٰهِ الرَّحْمٰنِ الرَّحِيمِ

   Eva cewabeke kurt e li ser sualekê ku derbarê gotina zilamekî muhîm û mutefenîn de ye. Ev gotina wî ya li ser ayeta

وَأَنزَلْنَا الْحَدِيدَ فِيهِ بَأْسٌ شَدِيدٌ وَمَنَافِعُ لِلنَّاسِ

hin xoce sikut kiribû û ev yeka jî bûbû mijareke gelek balkêş.

   Pirs: Tê gotin ku: “Hesin ji erdê derdikeve; ji jor nayê xwarê ku hetanî jê re

أَنزَلْنَا

bête gotin? Çima negotiye

اَخْرَجْنَا;

gotiye

أَنزَلْنَا

ku ev li gorî zahirî ne munasib e.”

   Bersiv: Qur’ana Mucîzul-Beyan bi kelimeya

أَنزَلْنَا

, ji bo ku cîhetê nîmetê yê mezin û girîng bi bîr bixe gotiye

أَنزَلْنَا

. Çunkî ne ku tenê zatê hesinî radixe ber çavan ku hetanî bêje

اَخْرَجْنَا;

belkî ji bo vê ye ku derbarê nîmeta mezin de û ji bo ku hişyariyê bide ka çiqas pêwistiya mirovî bi hesinî heye. Heçîke aliyê nîmetê ye, ji jêr ber bi jor naçe, belkî ji gencîneya rehmetê tê. Gencîneya rehmetê bêguman ‘alî û jor e û ji aliyê manewî ve di mertebeyeke bilind de ye. Bêguman nîmet ji jor ber bi jêr e û mertebeya mirovê hewcedar jî li jêr e. Helbet nîmetdayin, di ser hewcedariyê re ye. Ji ber wê çendê gotina heq a “hatina ji rehmeta nîmetê ya di hawara hewceyiya mirovî” re gotina

أَنزَلْنَا

ye, ne ku

اَخْرَجْنَا

ye.    

   Hem ji ber ku îxracata tedrîcî bi destê mirovî ye, peyva “îxrac”ê aliyê îhsanê bi nezera xefletê nade hîskirin. Erê eger mebest madeya hesinî be ji hêla mekanê madî ve îxrac e. Bes menfeeta hesinî û li vir maneya ku jê tê qesdkirin “nîmet” be hingê manewî ye. Ev mane li mekanê madî nanêre, belkî li mertebeya manewî dinêre. Nîmeta ku ji gencîneya rehmetê ya teceliyeke mertebeya ulwiyeta bêhed a rehmanî ye tê, bêguman ji meqamê herî bilind bo mertebeya herî jêr tê şandin. Te‘bîra heq

أَنزَلْنَا

ye. Bi vê gotinê hişyariyê dide new‘ê beşer ku hesin nîmeteke mezintirîn a îlahî ye.