Dûmahîk

   Cenabê Heq, ji bo ku qudreta xwe û dilovaniya xwe ya bêdawî nîşan bide, eczeke bêhed û hesab û feqreke bêdawî xistiye nava mirovî. Hem da ku neqşên bêhed û hesab ên esmayê xwe nîşan bide, mirov di awayeke wisa de afirandiye û xistiye şûna makîneyeke wisa ku, wek çawa ji cihetên bêhed û hesab ve eleman distîne, her weha ji cihetên bêhdûhesab ve lezetan jî distîne. Û di wê makîneya însên de bi sedan alet hene. Her yek ji wan aletan elema wê cuda ye, lezetê wê cuda ye, wezîfeya wê cuda ye, xelata wê cudaye. Heçko hemû esmayên îlahî yên di alema ku însanê ekber e de tecellî dibin, bi giştî cîlweyên wê di însanî de ku alema esxer e alema biçûk de jî hene. Wek çawa karên menfeetdar ên wek sihet û afiyet û lezetê şukrê didin kirin, ji gelek aliyan ve wê makîneyê ber bi wezîfeyên wê ve diajon; însan jî dibe mîna fabrîkayeke şukrê. Wisa jî: Bi musîbetan, bi nexweşiyan, bi eleman, bi arizeyên dî yên muheyic û muherik çerxên dî yên wê makîneyê tîne hereketê û dicoşîne. Madena ecz û ze’f û feqrê yên di nav mahiyeta însên de veşartîne, dide xebitandin. Ne ku bi zimanekî tenê, belkî bi zimanê her organek weziyeteka îltîca û hawarxwestinê (îstîmdadê) didiyê. Goya însan bi wan arizeyan bibe qelemeke muteherik a wisa ku hezaran qelemên cuda cuda bihewîne. Di rûpela jiyana xwe de yan jî di lewha mîsaliyê de muqederata jiyana xwe dinivîse, ji esmayê îlahî re dike îlaname û dikeve şûna qesîdeya menzûmeya subhaniye, wezîfeya fitreta xwe îfa dike.

***