mêran pêwist kirine, îstilahê wê yê bi fê‘la mêran a

قَالَتِ اْلاَعْرَابُ

yê tam di cihê xwe de ye.

   Belê, ehlê heq, bi wê tewekul û teslîma ku ji îmana bi Xwedê ya ku niqteyeke îstînadê ya gelek xurt e, tê, hewceyiya xwe bo kesî nabêje û alîkariya kesî naxwaze. Bixwaze jî bi awayekî gelek fedakarane pê ve namîne. Ehlê dinyayê, di karên xwe yên di dinyayê de ji ber ku ji niqteya xwe ya îstînadê ya rasteqîn ve ketine di nav xefletê de; ji ber wê çendê qels ketine, hejar ketine, bi awayekî gelek zêde hewceyiya xwe ya bi alîkaran hîs dikin; lewra bi awayekî jidil a rast fedakarane hevdigrin.   

   Va ye ehlê heqê, ji ber ku ew hêza heqê ya ku di îtifaqê de ye, mitale nekirine û li wê negeriyane, dikevin îxtilafê ku encama wê neheq û zirardar ye. Heçî ehlê delaletê yên neheq in, ji ber ku bi wasîteya hejariya xwe ew hêza ku di hevgirtinê de ye hîs kirine, hevgirtina ku wesîleyeke meqsedên gelek girîng e, bi dest xistine.    

   Va ye, melhem û dermanê nexweşiya vê îxtilafa neheq a ehlê heqê ew e ku li gorî distûra nehya îlahî ya dijwar a di ayeta:

وَلاَ تَنَازَعُوا فَتَفْشَلُوا وَتَذْهَبَ رِيحُكُمْ

ê de ye û li gorî distûra fermana îlahî ya ji aliyê jiyana civakî ve gelek bihîkmet a di ayeta

وَتَعَاوَنُوا عَلَى الْبِرِّ وَالتَّقْوَى

yê de ye tevbigere; û bifikire ka ev îxtilaf çiqas zererê dide Îslamiyetê û têkbirina ehlê delaletê ya li ser ehlê heqê çiqas hêsanî dike û bi hejarî û qelsiya zêde ve, bi awayekî fedakarane û semîmane tevlî qefleya ehlê heqê bibe; bi jibîrkirina şexsiyeta xwe, ji riya û tesennu‘ê xelas bibe û îxlasê bi dest bixe.   

   SEDEMA ŞEŞEMÎN: Va ye wek çawa dubendiya ehlê heqê ne ji nemerdî û bêhîmetî û bêhemiyetiya wan e; hevgirtina jidil a ehlê dinyayê ya bixeflet û ya ehlê delaletê ya derbarê karên jiyana dinyayê de jî ne ji merdî û hemiyet û hîmetê ye. Belkî ehlê heq, ji ber ku zêdetir mitaleya faydeyên axretê dikin, hemiyet û hîmet û merdiya wan a di wan meseleyên zêde û girîng de parve dibe. Ji ber ku dema xwe ya ku sermayeya rasteqîn e, ji meseleyekê re namezixîne, hevgirtina wî ya bi hempîşeyên wî re xurt nabe. Ji ber ku mesele gelek in, daîre jî fireh e. Lê heçî ehlê dinyayê yê di nav xefletê de ne, ji ber ku mitaleya jiyana dinyayê tenê dikin, bi hemû hestên xwe ve, bi ruh û qelbê xwe ve, bi awayekî gelek zêde radihijin meseleyên derbarê jiyana dinyayê de.