rê nêbîne delîl û xasiya ey bi rîsaletê Ehmediye nêmendêne yan zî do dereceyê eşkerayî de bibiyêne mûcîzeyêk wina ke do aqil îcbar bikerdêne, îxtiyarê/îradeyê aqilî dest ra bigirewtêne; hinî biwaştên nêwaştên do nubuwet tesdîq bikerdêne. Merdimê sey Ebûcehîl ke ruhkomir biy û ruhalmasê sey Ebûbekirî, do yew sewiye de bimendêne û sirrê teklîfî do zayî bibiyêne. Ha yo seba nê sirrî yo ke hem nişka ra, hem bi şewe, hem wextê xefletî de, hem astengiyê sey îxtîlafê metalî’ û mij û hewr, kerdî perde û nîşanî heme alemî nêda yan zî bi tarîxzanan nêda nuştiş.

NUQTAYA ÇARINE:  No hedîse, seba ke wextê şewe ke her kes xefletî de yo, bi hawayêk nişka ra qewimiyayo, bê şik do dormareyê alemî nêro diyene. Eke tay cayan de bêro diyene zî, do bawerê çimanê xo nêkê. Eke bido bawerkerdiş zî, helbet hedîseyêko wina muhîm, bi xebera wahîde, do tarîxan rê nêbo yew sermayeyo baqî.

Tay kitaban de, îlaweyo ke “Di parçe biyayîşî aşme ra pey, nişta erdî ser.” zî hetê ehlê tehqîqî ra ameyo redkerdiş. Înan vato ke “Beno ke munafiqêk, bi niyeto ke mûcîzeyêk wina zelal, qîmet ra bifîno, no îlawe bide zêdnabo.”

Hem mesela o wext, senî ke Îngiltere û Îspanyaya ke bi mijê cahîliye, dorme girewte biy, hima newe xurub; Emerîka de weqtê rojî; Çînî de, Japonya de siba biyo, cayanê bînan de zî, sewbîna sebeban ver o, helbet do nêra diyene. Nika bêaqilo ke îtîraz keno ra biewne, vano ke “Tarîxê qewmanê sey Îngîltere, Çîn, Japon, Emerîka, behsê inê nêkenî. Onaw nêqewimiyayo. “ Hezar nefrîn serê kaselîsanê Ewrûpî yê sey ey!

NUQTAYA PANCIN: Înşîqaqê qemere, hedîseyêko tesadufî, tabîî/sirûştî, ke xo bi xo, tay sebeban ser o nêameyo meydan ke bi qanûnanê adî û tabîi bêro tetbîqkerdiş.