Wehhabîtî: Bizaveke îtiqadî û siyasî ye ku di sedsala 18an de li herêma Necdê ya Suûdî Erebistanê, di bin pêşengiya Muhemmed b. Ebdulwehhab de derketiye. Ji Wehhabiyan re “Selefî” jî tê gotin. Ji ber ku bi navê mucadeleya li hember bid‘et û xurafeyan ketine îfratê, alema Îslamê ji xwe xeyidandine. Lê di dema niha de Wehabîtiyê dev ji wê hişkbûna xwe berdaye û dest bi normalbûnê kiriye. Wehhabîtî ji Neowehhabiyên ku li alema Îslamê vegera li Qur’an û Sunnetê ji xwe re esas girtine re jî bûye çavkanî.

Welayeta Suxra, Welayeta Wusta, Welayeta Kubra: Peyva “Welayet”ê tê maneya welîtiyê, dostê Xwedê. Yanî têkiliya evd bi Xwedê ve, hezkirina dualî û ku evd Mewlayê xwe ji xwe re bike dost. Ehlê tesewwufê “welayet” dabeşkirine û maneyên cihê danê. Li gorî Îmamê Rebbanî (Binêre: Mektubata Îmamê Rebbanî, Nameya Bîstan) sê cûre welayet hene: a) Welayeta Suxra: Welîtiya qencan e. Di vê welayetê de seyra/gera di bin siya nav û sifetên Xwedê de çêdibe. Ev meqamê weliyên xwedîşethiyat e. b) Welayeta Kubra: Jê re welayeta Pêxemberan jî tê gotin. Di vî meqamî de seyra di çarçeveya nav û sifetên Îlahî de çêdibe. c) Welayeta Ulya: Meqamê ku welayeta Pêxember û ferişteyan bi hev re lê ne. Welayeta Wusta jî, welayeta melekûtî ye, ya weliyan e.

Welîd: (707-744) Weke Welîdê Duyem tê zanîn. Navê wî yê tam Ebu’l-Ebbas Welîd b. Yezîd e, xelîfeyekî Emewiyan e. Di dema xelîfetiya wî de jî, tewra dijwar ya li hember Ehlê Beytê hatiye domandin.

Xaricî: Navê grûbeke fitnê ye, piştî aloziya Bûyera Cemelê derketine. Dema ku di Şerê Siffînê de îxtîlafa herdu aliyan bi du hakiman û li gorî Qur’anê hatiye çareserkirin, vê grûbê ev qerar neecibandiye û hem li hemberî Hz. Elî, hem jî li hember Hz. Muawiye derketiye. Hz. Elî ji bo ku wan bîne rê, êrîşî wan kiriye. Ji ber ku Xariciyan gotine, “mirovê ku gunehên mezin bike dibe kafir” weke mezhebekî kelamî jî têne naskirin. Gelek şaxên Xariciyan hene, şaxa ku heta îro maye Îbadiye ye.

Xelîl Xeyalî: Xelîl Xeyalî li Motkîya qezaya Bedlîsê hatiye dinyayê. Ji bo xwendina bilind hatiye Stenbolê û di Xwendegeha Bilinda Zîraetê ya Halkaliyê (Halkali Ziraat Mekteb-i Alisi) de weke muhasib xebitiye. Xelîl Xeyalî bi xebatên xwe yên li ser Kurdî tê naskirin. Wî ev xebatên xwe bi Ziya Gokalp re kirine, lê Ziya Gokalp ev xebatên wî çap nekirine. Berhema yekane ya Xelîl Xeyalî ku gihatiye îro; Elîfbêya Kurdî ye.

Xewsê E‘zem: Binêre: Ebdulqadirê Geylanî.