Lê eger yek bi qesd dersa xirabiyê bistîne û xirabiyê bike, ev tiştekî din e. Qenciyên ku sebebê hezkirinê ne, ew jî weke hezkirinê ronahî ne. Ji taybetmendiyên wan in ku tiştan ronî dikin û ew ronahî li wan vedigere, wan jî ronî dike. Ji ber vê ye ku gotina “Dostê dost jî dost e”¹ bûye derbûmesel û dîsa ji ber vê ye ku gotina “Ji bo xatirê çavekî mirov ji gelek çavan hez dike” din av xelkê de belav bûye.

   Êdî ey mirovê bêînsaf! Eger tu heqîqetbîn bî, du dê fêhm bikî bê çi tiştekî li dijî heqîqetê ye ku ji ber mirovekî ku tu jê hez nakî, dijmintiya bira û derdorên wî yên qenc û bêguneh jî dikî.

(Mektubat: 354-357)

***

   Ma gelo kîjan însaf û kîjan wijdana pak qebûl dikin ku mirov salekê dijmintiya tiştekî bike ku di eslê xwe de ne hêja ye mirov rojekê jî dijmintiya wî bike?! Ji ber xirabiyeke ku ji birayê te yê bawermend çêdibe, tu nikarî wî sûcî bi temamî bidî wî û wî mehkûm bikî? Lewra:

   Ya Pêşîn: Berî her tiştî pareke qederê tê de heye. 

   Ya Duyuan: Divê tu para nefsê û şeytan jî veqetînî. Ne ku divê tu neyartiya wî bikî, ji ber ku ew mirov bûye mexlûbê nefsa xwe divê gunehê te pê were û tu li hêviyê bî ku poşman bibe.

   Ya Sisêyan: Ew qusûra ku te di nefsa xwe de nedîtiye, yan jî tu naxwazî bibînî, bibîne. Parekê jî bide wê.

   Paşê jî eger tu wê para piçûk ku maye bi efûkirin û bexşandinê, bi camêrî û mezinahiyê pêşwazî bikî, tu dê ji zilm û zirarê xilas bibî. Yan na mîna cihûyekî gewherfiroş ku serxweş û dîn e, caman û parçeyên qeşayê bi bihayê elmasan dikire, tu jî ji malê dinyayê yê fanî, muweqqet û bêqîmet ku nehêjaye pênc peran jî, mîna ku tu dê ebedî li dinyayê bimînî û hertim bi wan re bî, bi eşq ji wan hez bikî û hertim neyartiya birayê xwe bikî; ev bi sîxeya mubalexê zelûmiyet e, ango pir zilm e. Serxweşî ye û cûreyekî dînîtiyê ye.

(Mektubat: 359-360)

***