Belê, di tarîxê de gelek zirarên milliyeta neyînî hatine dîtin. Mesela, ji ber ku Emewiyan fikra milliyetê tevî siyaseta xwe kirin, hem alema Îslamê ji xwe xeyidandin, hem jî wan bi xwe gelek felaket dîtin. Ji ber ku gelên Ewrûpayê jî di vê sedsalê de fikra rehperestiyê pir dane pêş, dijmintiya bêdawî û bêyom ya navbera Alman û Fransizan, û bûyerên mudhîş yên Şerê Cîhanê yê Duyem nîşanî mirovan dan bê ramana milliyeta neyînî çiqasî bizirar e.

   Hem jî li cem me di destpêka hurriyetê de, dema Keleha Babîlê* hilweşiya, millet ji hev cuda bûn. Ji ber wê cudabûnê di serî de ji aliyê Rûm û Ermeniyan ve bi navê klûban gelek komeleyên penaberan hatin avakirin ku bûn sebebê jihevcihêbûna dilan. Ewên ku niha bûne pariyê biyaniyan û perîşan bûne jî zirara milliyeta neyînî nîşan didin.

   Niha gel û qebîleyên misliman di bin zordestiya biyaniyan de dipelçiqin, yek ji yê din mezlûmtir û feqîrtir e û ji her demê jî pirtir muhtacê hev in. Felaketeke pir mezin û bêtarîf din av wan de heye. Ew felaket jî ev e ku ew gel û qebîle bi fikra milliyetê weke biyaniyan û bi çavê dijminan li hev dinêrin. Ji bo ku mêşek wan gez neke li ber xwe didin, lê pişta xwe didin marên dijwar. Girîngiyê qet nadin çavbirçîtiya Ewrûpayê ku têrbûnê nizane û weke ejderhayan pençeyên xwe vekirine. Hetta, manen alîkariya wî ejderhayî dikin û bi fikra milliyeta neyînî neyartiya hemwelatiyên Bajarên Rojhilat û hevdînên başûr dikin û li hember wan cebhe digirin. Digel gelek zirar û talûkeyan jî, di nav mirovên başûr de dijmin tinin ku li hember wan cehbe bigirin. Nûra Qur’anê û ronahiya Îslamê ji başûr hatine. Ew ronahî di nav me de ye û li her cihî jî peyda dibe.

   Ha ew dijmintiya wan hevdînan Îslam û Qur’anê jî elaqedar dike. Dijmintiya Îslam û Qur’anê jî bi şiklekî dijmintiya jiyana dinya û axretê ya temamê hevwelatan e. Heke mirov bi niyeta ku guya ji jiyana civakî re xizmetê bike, rabe wî kevirê ku hîmê bingehîn yê herdu jiyanan e hilweşîne, ev ne perwerî ye, ehmeqî ye.