Birayê ezîz, bizanibe! Ey nefsê! Eger te bi teqwa û amelê salih Xaliqê xwe razî kir, pêdiviya te tune tu rizaya xelkê bi dest bixî, lewra Xweda bes e. Eger xelk jî li ser navê Xwedê ji te razî bin û ji te hez bikin baş e. Lê eger li ser hesabê dinyayê vê bikin, tu qîmeta wê tune. Lewra ew jî weke te evdên nekar in. Digel vê jî eger mirov rêya duduyan bigire tê de şirka xefî heye û ji xwe bidestxistina wê jî ne mumkin e. Belê, eger mirovek ji bo meslehetê çûbe cem padîşah û ew qani kiribe, ew kar dibe. Lê eger ew qani nekiribe, pir zehmet e ku bi lavelavên xelkê ew kar çêbibe. Jixwe dîsa jî izna padîşah lazim e û izna wî jî bi riza wî ve girêdayî ye.

(Mesnevî-i Nuriye: 201)

***

   Meqamê îddîayê ji bo ku astengan ji dersên civakî yên Rîsaleyên Nûr re çêbike weha gotiye: “Textê dîn û meqamê wî wijdan e. Bi qanûn û hukman ve nayê girêdan. Ji ber ku berê qanûn bi dîn ve hatine girêdan, tevlîhevî çêbûye.”

   Ez jî jê re weha dibêjim: “Dîn ne tenê îman e. Amelê salih jî parçeyê duduyan e. Ji bo ku mirov men’a xelkê ji gunehên mîna kuştinê, zinayê, diziyê, qumar û şerabê ku jiyana civakî jehr dikin bike, ma tenê tirsa hebsê û casûsên hukûmetê têrê dike? Hingê lazim e, di her malê de û li cem her kesî hertim polîsek, casûsek hebe, da ku mirovên îsyankar xwe ji wan pîsîtiyan dûr bikin. Ha Rîsaleyên Nûr ji hêla amelê salih û îmanê ve, qedexekerekî manewî datîne ser serê mirov. Hebsa Dojehê û xezeba îlahî tîne bîrê û bi rihetî wî ji xirabiyan xilas dike.”

(Şualar: 333)

***

   Qur’an “salîhat”an, ango kirinên baş veşartî û girtî dihêle. Lewra exlaq û fezîlet, xêr û xweşî pirê wan nisbî ne. Cûre bi cûre ji hev cihê dibin, çîn bi çîn ji hev vediqetin. Li gorî guherîna perspektîfê “başî” jî diguhere. Di perspektîfa ferdekî de “başî” tiştek e, lê di ya cemaetê de tiştekî din e. Herweha di navbera perspektîfa şexsekî û milletekî de jî mahiyeta “başî”yê diguhere.