Êdî eger mirov dev ji van zincîrên zexm berde û here bi tiştên mîna pevçûn û nîfaqê, kîn û dijmintiyê -ku weke tevna pîrepindê bêqîmet in- bigire, dijmintiya bawermendan bike, kîna wan bike dilê xwe; eger dilê te nemiribe û aqilê te mabe, tu dê fêhm bikî ku ev li ber bendê yekîtiyê çiqasî bêhurmetî ye, piçûkdîtina wesîleyên hezkirinê ye û neheqiya li têkiliyên biratiyê ye.

(Mektubat: 356)

***

   Gelî bawermendan! Ma hûn dizanin çiqas dijminên weke eşîran êrîşî eşîra ehlê îmanê dikin? Weke daîreyên di nava hev de ew ji sed daîreyî jî zêdetir in. Li hember rewşeke weha bawermend mecbûr in li hember wan bibin yek, bi destê hev bigirin û bikevin rewşa parastinê. Terefgiriya bi xerez, înad û dijmintiya li hember ehlê îmanê maneya xwe ew e ku mirov êrîşa dijminan hêsan dike û derî li ber wan vedike ku bikevin welatê mislimanan. Ma gelo tiştekî weha layiqî ehlê îmanê ye?

   Ew daîreyên dijminan; ji ehlê jirêketinê bigire heta bi yên ku ji dîn derdikevin, ji yên alema kufrê bigire heta bi musîbet û belayên dinyayê, belkî sed cûre dijmin hene ku milên xwe dane hev, li ber we kemîn vedane û bi hêrs û hiddet li we dinêrin. Îcar li hember van hemiyan çeka te ya bihêz, keleh û mertala te biratiya Îslamê ye. Êdî hişyar bibe û fêhm bike bê herifandina wê keleha Îslamê bi dijmintiyên piçûk û hêncetan, çiqasî tiştekî li dijî wijdanê û li dijî mesleheta Îslamê ye.

(Mektubat: 364)

***

   Belê, mirovê bawermend li gorî pêdiviyên îman û tewhîdê, bi çavê warê biratiyê li kaînatê dinêre. Jixwe bendê ku temamê mexlûqan, bi taybetî mirovan û hê bi taybetîtir jî temamê mislimanan bi hev ve girêdide biratî ye. Lewra îman temamê mu’minan bira dihesibîne; weke birayên di bin baskê şefqetê yê bavekî de dijîn.

(Mesnevî-i Nuriye: 99)

***