Ev rêbaza ku cenabê wî di temamê umrê xwe de weke karakterekê bi diqqet, muhasebe û kontrol bi kar aniye, tewsiyeyî şagirtên xwe jî kiriye. Loma jî ne tiştekî hêsan e ku mirov kîtabekê ji kîtaban bi şagirtên Rîsaleyên Nûr bide xwendin û her gotinê bi wan bide guhdarîkirin. Lewra di navenda dilê wan de peyva “baldarî”yê hatiye nivîsîn ku kontroleke pir hessas dike.

   Ha Bedîuzzeman bi perwerdekirina neseleke pak û paqij, fi‘len jî nîşan daye ku ew çêker û reformkerekî jêhatî û pedagogekî bêmînak e. Ew mirovekî bêemsal e ku rûpelekî etlesîn yê bi neqşên nûranî xemilandî li dîroka liberxistinê zêde kiriye.

(Tarihçe-i Hayat: 18-19)

***

   Biratî û Yekîtî

   Belê, yekbûna îmanê yekîtiya dilan dixwaze. Yekbûna baweriyê jî yekîtiya civatî dixwaze. Belê, tu nikarî înkar bikî, eger tu di tabûreke leşkerî de bi mirovekî re bî, yê bi wî mirovî re têkiliyeke te ya dostane hebe. Û ji ber ku hûn bi hev re di bin emrê qumandarekî de ne, yê peywendiyeke we ya hevaltiyê jî hebe. Ji ber ku hûn li welatekî ne, yê danûstanineke biratiyê jî bi we re çêbibe.

   Lê heçî îman e bi wê nûr û têgihiştina baweriyê, bi qasî navên Xwedê xalên têkiliyê, rêyên hevgirtinê û munasebetên biratiyê ji te re gotine û nîşanî te dane.

   Mesela, Çêkerê we herduyan yek e, Xwediyê we yek e, yê ku hûn jê re îbadet dikin yek e, yê ku rizqê we dide yek e. Yek e, yek e, yek e, heta bi hezarî yek e.

   Hem Pêxemberê we yek e, dînê we yek e, qibleya we yek e. Yek e, yek e, yek e, heta bi sedî yek e.

   Paşî, gundê we yek e, dewleta we yek e, welatê we yek e. Heta bi dehan yek e, yek e.

   Evqas yek; yekîtî û yekbûnê, lihevhatin û bihevkirinê, hezkirin û biratiyê dixwazin. Ew dikarin kaînatê û hemî kûreyên tê de bi zincîrên manewî bi hev ve girêbidin.