Îraq, di hela başûr de Lorîstan, di hela rojava ya başûr de Cizîr, bi alîyêrojava yê bakûr de jî bi Anedolê re cîran e.Li parîsê bi celadeddîn Efkanî re bi navê “Urvetu’l-Vuska” kovarekderdixin. Di El Ezherê de û li muftîya misirê gelek wezîfê mezin hildide.Di wî deme de li zanîngeha bi ilmên dînî re ilmen fennî jî didexwendinê.Loyd Corc (Lloyd George): (1863--1945) di navbera salên 1916 û1922 de serokwezirê Îngîltere bû.Madde ya 11: Di sala 1876 de kanunî esasî hate îlankirin. Di navakanunî esasî de madde ya 11 maddeyek girîng bû. Ev bi vî awayîhatîye nivîsandin: dînê dewletê îslam e. Û kesên ku tabîyê dînê dinin jîbi awayek azad dikarin şert û mercên dînê xwe bînin cî. Lê bele bi wîşertê ku bi awayê exlakî de ji kesên başqe re tiştên ne baş neyên kirin.Me’mûn: (786-833) Xelîfeyê Ebbasîya yê heftemîn. Kurê Harûn Reşide. Di dema xwe de li xebat wergerên di hêla felsefe de gelek alîkarîkir. Gelek berhemên fîlozofên Yunan wergerand Erebî. Li Baxdatê binavê “Beytu’l-Hikme” kutupxanekî mezin avakir. Dema Me’mun dialîyê edebîyat û felsefê de demek gelek bi hereket bû.Mecelle-i Ehkâm: Navê wî yê din Mecelle-i Ahkami Adliye ye. Evmehkeme çavkanîya xwe ji fiqha îslamê hildide. Di sala 1868 de CevdetPaşa bi navê Meclle Cemîyetî cemîyetek li darxist. Ev cmiyet dinavbera salên 1868-76 de kullîyata Mecelle yê ku ji şanzdeh kitêba têholê derxistin. Di sala 1926 de qanûna medenî ji Îsfîçre hat anîn. Pişteku ev qanûn hat bi karanîn Mecelle ji holê rabû.Meclisa Mebûsan: Gorê yasa ya sala 1876a cot parlemento dixebite.Yek ,Heyetî Ayan ev ji aliye padîşah ve tê bijartin yê din: ji alîyê xelkêOsmanî ve hatîye bijartin û navê wî jî Heyet-i Mebusan e. Ev meclis disala 1877 de hat belav kirin. Pişte vî wextê heya 30 salî ev meclis tovnebû. Di sala 1908 ta de meşrûtîyet a duyemîn îlan bû. Bi kanûnî esasîre ev meclis dîsa dset bi xebatên xwe dike.Medresetul-Waizîn: Ji bo perwerdahîya vaîzan piştê meşrûtîyetaduyemîn di sala 1913 de hatîye avakirin.Medresetuz-Zehra: Medresetu-Zehra navê medreseyek mezin e, kuBedîuzzeman Seîdê Kurdî dixwest li wanê çê bike. Di vî zanîngehêde wê ilmen pozîtîf û yên dînî bi hev re werin xwendin. Armancabedîuzzeman ew bû ku, di mirov de aqil,qelb,ruh û hîssîyatên din bihev re têr bike. Û mirovên ku bi van hersî alîya de jî pêşketî derênholê. Bi vî awayê di profîla mirovek wiha de medrese, mektep û tekke