dustûrê pevçûn û cîdalê, dustûrê alîkarîkirina bi hev û dî re ye; îca şanû nîşana vê jî, îttîhad û tesanud û hevgirtin e. Li şûna hewayê, hudaû hîdayet e ku şana vê jî, ji aliyê însanî ve pêşveçûn e û ji aliyê ruhî vekamilbûn e. Hewayê, bi sînor dike. Ciyê ku rehetî û hêsayî bide wanhewesên sefîl ên nefsê, wan hestên ulwî yên ruh, têr û tetmîn dike. (Haşiye)
Hem di medeniyeta îro de ji ber wê zorpêdayîna hewaya serbest, wisankiriye ku wan îhtiyacên ku ne zarûrî ne, kiriye hukmê îhtiyacên zarûrî. Yekîkoçer digel ku tenê muhtacê çar tiştan e, medeniyetê ew muhtacî sed tiştî kiriyeû feqîr hiştiye. Ked û xebat, ji ber ku têra mes-refê nakin, îca wê jî, mirovansewqî heramiyê kiriye û bi vî awayî esasê exlaqê wî, ji vê hêlê ve îfsad kiriye ûxera kiriye. Di bedêla ku serweta biheşmet daye cemaetê û cureyê de, îca wê,ferd û şexis feqîr û bêexlaq kiriye. Tamamê wan wehşetên ku di wan qernênberê de qewimîbûn, vê medeniyetê bi yek carekê vereşand. Îca alema Îslamê kuji vê mede-niyetê, xwe dûr digre, hêjayî baldariyê ye. Lewra ew hîdayeta Îlahîya di şerîetê de ku bi wan taybetmendiyên mîna îstîxna (xwemuhtac-nedîtin)û îstîqlaliyet (serxwebûn) nabe ku bi wê dehaya, felsefeya Ro-ma ku esasêmedeniyetê ye bête taimandin (fetrûmkirin).
Medeniyetê, dehê ji sedî yê mirovahiyê, derxistiye seadeteke sexte, qelb ûxapînok; ji sedî heştêyê wê jî avetiye nav tengasî û sefîliyê... Sea-det û bextewarîew e ku ji hemû kesî re yan jî ji piraniyê re bibe seadet. Qur’ana Kerîm ku jimirovahiyê re rehmet e, ancax û tenê medeniyete-ke ku bextewariya hemû kesîyan jî qet nebe, bi hindikî bextewariya piraniyê di xwe de bihewîne, qebûl dike.
ŞÛAYA ŞEŞAN: Wan Şûayên ku Ji Mu’cîzeyên Hestiyarî Diparzîne, Şahid Nîşan Dide.
A pêşî: Qur’an mu’cîz e. Belê Qur’an mu’cîze ye, Çimkî mînaka wêtuneye
فَاْتُوا بِسُورَةٍ مِنْ مِثْلِهِ
Bi vê qemçiya navtêdayînê, serê sêzdeh esrane ku misêwa, li serê neyarê xwe dixe û ji wan re dibêje “Derkevin werinmeydanê” û wan dicoşîne û dike ku daxwaza dijderketinê çêbi-be,bi ser de jî, bi wê letîfiya xwe ya ku mirovan ber bi xwe ve dikşîne ûdixe heyecanê û dike ku şewqa teqlîdê di nav herkesî de desthilatdarbibe jî, dîsa gava ku Qur’an bi wan kitêbên Erebî yên bi milyonan kuli meydanê ne, bê raberhevkirin, mirovê herî ‘amî jî dê bibêje ku: “Ev
