وَمَا مِنْ دَابَّةٍ فِي الَْرْضِ إِلَّ عَلَى اللهِ رِزْقهَُا

   Riziq di nezera qudretê de, bi qasî heyatê girîng e. Lewra qudret ji tunetiyê derdixe, qeder hebûnê lê dike, înayet jî xwedî dike. Qudreta Ezelî bi fealiyeteke balkêş û bidehşet, alema maddî diqulibîne bi bal alema letîf û rewnaq. Û ji bo ku zerreyên kaînatê, bike hissedarê heyatê, bi sebebekî herî piçûk û bi bahaneyekî ve, bi ehemiyeteke mezin, heyatê didiyê; her wisa jî, eynî li gorî wê mezinaya ehemiyetê, rizqê wî jî amade dike.

   Heyat, mazbûtê muhessel e û li ber çavan e û dixwuye. Lê riziq, ne muhessel e, gav bi gav e û belave ye. Lewma meriv endîşedar dike û dixe nav fikareyan. Ji alîyekî ve meriv dikare bêje ku “Mirina ji birçîbûnê, tuneye.” Lewra bez û xwarina ku di wucûdê de bi cî bûyî hêj naqede, dimire.

   Nexwe ji ber nexweşiya ku ji terka ededê peyda bûye dimire, ne ji bê riziqiyê.

***

^(Têbinî) 

وَإِنَّ الدَّارَ الْٰخِرَةَ لَهِىَ الْحَيَوَانُ

   Vê kureya me, dişibe ajelan. Berhemên heyatê nîşan dide. Gelo heke bi qasî hêkê piçûk bibe, ma wê nebe cureyeke heywanê? Yan jî, heke mîkrobek bi qasî kureya erdê mezin bibe, qey ew dê nebe weke wê?

   Heke heyata wê hebe, wisa be ruhê wê jî heye. Vê alema ku wekî însanê ekber e/herî mezin e, wê manzûmeya kaînatê ya ku di xwe de digre, ewqas hessasiyet û eserên heyatê nîşan dide û rewşeke welê dixuyê ku ji wê hevkarî û hevkêşî û alîkariya ku di eza û cuz û zerreyên di cesedekî de tên xuyanê, muntezemtir û mukemmeltir û ahengdartir in.

   Gelo ku alem bi qasî însan piçûk bibe, sitêrkên wê jî bikevin hukmê zerre û atoman, ma ew jî dê nebe heywanekî hişmend? Vê ayetê, îşaretê sirreke bidehşet dike: Dendik û destpêka kesret û piraniyê, wehdet û yekîtî ye. Dawiya wê jî, wehdet e. Vê yekê dustûreke fitretê ye.