Di gel ku bi çavê felsefe yê ya bêoxir va ji aliyê divîka navîn da lê nêriye, ji bo wê yekê ra goya ew ‘Eza’ wekî pifê yê ron dibe, paşê ji aliyê hogiriyê da û bi pêwenda noqîna di mayekiyan da yê va goya hişk dibe, paşê bi gêjanî û koraniyê va ew eztiya bûz digire. Paşê bi gûneha va şêlû dibe, zelaliya xwe wenda dike. Paşê, hey diçe qalin dibe, xwediyê xwe diqultîne. Bi hoşîkên cûreyê merfa va ditingije. Paşê merivên dinê yê hetta pêwendan li xwe û li nefsa xwe dipîve, ji wan ra di gel ku hilnadin û dûr direvin, yek firewnitiyê dide wan. Êdî wî çaxî li hemberê fermanêd Xwedayê Mezinkar da tewşa êrîşê digere.
مَنْ يُحْيِى الْعِظَامَ وَ هِىَ رَمٖيمٌ
dibêje, mînanê ku bergeyê dixwaze, Karînkarê Bêberge yê bi ahesteyê va guman dike.
Di rewşên Xwedayê Mezinkar va têkil dibe, tiştên ku li karê wî ra nayê û yan li xweşê firewniya nefsa kotî naçeyê, yan diranîne, yan dikorîne, yan diguherîne.
Ji hinkê wî ye ku, girrûhekî fîlsofan ji Xweda yê Bala ra “bivêkdarê bi xwe” gotine, daxwaziya wî randine. Fesubhanellahî! Guwahiyên bêdawiyê hemî heyîka yê kû daxwaziya wî rava didinê yê, derewên derxistine. Fe ya subhanellah! Di vê cîhanê da ji hûrçeyê da, bal rojê va hemî hebûkan bi rewşên xwe va û dûzanêd xwe va û bi huwîdeyên xwe va û bi terazûyên xwe va daxwaziya Xwedê rava didin. Di gel ku çavê felsefa korbûyî nabîne. Hem hinkê feylesofan, “Zaniya Xwedê, bi hûrkan va nagire,” gotine. Fireya mezin zanîna Xwedê randine. Guwahiyên rastî hemî hebûkan avêtine. Hem felsefe hunerê dide pêwendan, çêkirinê dide destê xuristê. Mînanê ku di Gotina Bîst û Diduya da di awakî bîrrakî da hatiye ravandinêyî di her tiştê da mora ronaka ariziya Xwedayê her tiştê yê nabîne; ji xurista ahest û hişk û kor û bêbihîka ku du destê wî di destê du korê wekî hêz û rasthatinê da yê ra koktî yê dideyê û hinkê hebûkên ku hezaran huwîdeyê bala rava didin û her yekê wan mînanê yek nîvîsanê Xwedê ye yî jê ra dike pertal. Hem mînanê ku di Gotina Deha da hatiye rava dayînê yê derê vejiyan û roja dawînê ya ku Xwedayê Bala bi hemî navên xwe va û cîhan bi hemî bingehên xwe va û zincîra pêxemberiyê bi hemî kolanêd xwe va û nivîsikên asîmankî bi hemî ayetên xwe va rava dane yê, nedîtine, vejiyanî randine, ezeltîkî, bal rewana va sipartine. Êdî tu dikarî pirsikên wan ê dinê li van efsana bipîvî.
