Bingeha wî siyane ye. Dibê, siyekî hebûk û belengaz e ku ayîsana bingehekî bingehdar û payîdar e. Olama wî jî ji rewş û karên Xwedayê xwe ra bi awayê pîvanok û terazî va bihêkdarane xebatekî ye.

Êdî pêxemberan û hişzelal û rewşendilên di zincîra pêxemberan da yan, bi vî rûyî va li ‘ez’ê nêrîne, wuha dîtine, bingehê zanîne. Hemî kişwarê dane Xwediyê Kişwarê û ferman dane ku, ew Xwedanê Mezinkar, ne di kişwarê wî da, ne di xwedaniya wî da, ne di xwedatiya wî da, nîvkar û hevtayê wî tune ye, ji alîkar û yawer ra neçar nîne. Kilîta her tiştî di destê wî da ye, ji her tiştî ra Karînkarê bê Berge ye. Pêwend perdekî xuyakî ye, xwerist rêzikekî wî yê afirikî ye; û komekî qanûnêd wî ye; û pergarekî karîna wî ye.

   Êdî ev rûyê ronak û pertewînê rind ketiye ciyê dendikekî jiyandar û divîkdar da ku Xwadayê Mezinkar darekî xweşik ê perestinê ji wî da afirandiye ku çiqlên wî yê bala, her aliyê kişwara merivatiyê bi meywên ronak va sosikandiye. Hemî tariyên di dema borî da yê belav dike û rava dide ku ew dema borîna dirêj mînanê dîtina felsefeyê gorekî mezin û hîçistanekî nîne, belkî ji bo banzdana bal dema hatî û bextiyariya timmanî va yê ra ji rewanêd çûyî ra gergahekî roniya ye û hîlgahekî ronak e; pêlek cûre ye û ronîstanek û bustanekî ronakî rewana yê ku barên xwe yê giran hiştine û serbest mane û ji cîhanê da koç kirine û çûyîneyiya ne.

Rû   yê diduya jî: Felsefeyê girtiye. Felsefe jî bi divîka navîn va li ‘ez’ê nêriye. Dibê, bi xwe va xwe rava dide û divîka wî, di wî bi xwe da ye û ji kara xwe ra dixebite yê dibêje. Hebûna wî kokane û xweganeyê hildide. Dibê, di xwegana xwe da bi xwe va hebûnekî wî heye û parekî wî yê jiyanî heye. Di çembera tevgera xwe da bingehên Xwedê ye, wê bingehekê payidar guman dike. Olama wî gehiştanekî xweganî yê ji evîna xwegana wî da derdikeve yê dizane. Bi vî awayî va, rêçika xwe li ser pirr hîmêd rizî da ava kirine. Wan hîmana çerre bê hîm û rizî bûyîna wan di nivîsokên min ê dinê da û bi arizî va di Gotinan da û arizane di Gotina Donzde û a Bîst û Pênca da birrakane me rava daye. Hetta kitên bala yê zincîra felsefê û merifên hozanê wê zincîrê yên wekî ‘Pelatûn û Horîsto û Lawê Sîna û Farabî’ gotine û fir’ewnane fermanekî dane ku, ‘’Dawiya amancêd merivtiyê mînanê bûna wekî Xwedê ye, dibê, mînanê bûna wekî Xwedayê Herhebûyî ye.’’ Û ‘ez’tiyê qamçî kirine di newalên nîvbendiyê da serbest bezandine,