û ‘ez’êtîkî werre tilsimdar daye ku, gencînêd veşartiyê Afirîdê cîhanê yê dibişkivîne. Lê ‘ez’ bi xwe jî girikî pirr kûr û tilsimekî zor bişkivan e. Eger çiyetiya wî ya bingehîn û raza afirîka wî were zanînê bi xwe vedibe çawa ku cîhan jî vedibe. Wiha ku:

   Hostayê Huwîdedar ji destê meriv ra bi awayê emanet va ‘ez’ekî werhatî yê li nîşan û nimûnêd ku bingehên rewş û karên xwedatiyê rava bidin û bi nasîninê yê da ye. Ta ku ew ‘ez’a bibe endazekî pîvanî, rewşên xwedanî û tewşên xwedatiyê werin zanînê. Lê ew endaza hebûkekî bingehîn bûyîna wê divêk nîne. Belkî wekî cixîzên hoşaniyê di hendazeyê da yê, bi hoşan û gumanê va endazekî pîvanî tê çêkirinê û bi zanîn û bûyînê va hebûna wî ya bingehîn divêk nîne.

   Pirs: Ji bo çi nasîna rewş û navên Xwadayê Bala bi ‘ez’itiyê va girêdaiye?

   Berpirs: Lewra tiştekî berdayî û çemberdar ji bo ku bergên wî û dawiya tunin, jê ra rengekî nayê dayînê û ji bo dayîna rûyek û rewşekî ra li ser wî da fermanîk nayê dayînê û bîngehîka wê çêbûyîna wî nayê zanînê. Bi nimûneyê va tavekî timmaniyê bê tarî nayê zanîne û nayê bihîtinê. Çi demê bi tarîkî bingehîn yan gumanê va bergekî were kişandinê, wî çaxî tê zanînê.

   Êdî, rewş û navên Xwedê yên wekî Zanîn û Karînê û Huwîdedar û Banînkar ji bo ku çemberdar in û bê sînor û bê hevkar in, li wan nayê fermandayînê û çêbûyîna wan nayê zanînê û nayê bihîtinê. Wekî were ye, ji rûyê ku dawî û bergeyê wan tune ye. Cixêzkirina bergekî hoşanî û gumanî divêk tê. Ewê jî ‘ez’tî çêdike. Di xwe da xwedatîkî gumane û xwedanî û karînek û zanînkî dihoşe û bergekî diçêzîne. Bi wî va ji rewşên çemberdar ra bergekî gumaneyê datîne, ‘ta bal vira va yê min e, ji wir şûnda yê Wî ye’ dibêje, parvakirinekî çêdike. Bi pîvanokên di xwe da yê va bingehîka wan hêdî hêdî dizane. Bi nimûneyê va, bi xwedaniya gumaniya di çembera koçwarê xwe da yê va xwedaniya Afirîdê xwe yê ya di çembera heyîkan da yê dizane û bi xwedîtiya xwe ya rûyane va xwedîtiya bingehîna Xwedayê xwe hoy dike. ‘Çawan ez xwediyê vî xaniyê me, Xwedê jî, xwediyê vê cîhanê ye’ dibêje û bi zanîna xwe ya hindik va zanîna Wî hoy dike û bi pîşekoyê xwe yê xebatî va pîşeyê afirandinê yê wî Hostayê Mezinkar dizane. Nimûnane: ‘Min çawan vî xaniyê çêkir û dûzand.