Mînanî ku xweşxûyan, bi çewtî va sade wargah ravadayîneyêyî nîne. Wekî werre ye, di gotinê da kê gotiyê, ji kê ra gotiye, ji bo çi gotiye, di çi wargahî da gotiyeyê binêre. Sade li gotinê nenêre, di ciyê xwe da nemîne. Êdî ku axivan, zora xwe û rindiya xwe, ji van çar kaniyan digire, li kaniya Qur’anê, tûj were nerînê, cêrga xweşbêjiya wê û balatî û rindiya wê tê zanînê. Erê, êdî ku axivan, li axiviyanê dinêre, eger ew axivana, fermandin û randin be, li gorî cêrga axiviyanê da vîn û karînê jî, di xwe da digire. Wî çaxî, gotin dibe dayax soj. Wekî alatrîka mayekiyê, daxîn dide. Balatî û sitûriya gotinê, li wî goreyî da pirr dibe.

   Bi nimûneyê va

يَٓا اَرْضُ ابْلَعٖى مَٓاءَ كِ وَيَا سَمَٓاءُ اَقْلِعٖى

  Dibê, “Hey zemîn olama te riha bû, ava xwe daqultîne. Hey asîman, divêk nema, baranê bibirre.” Bi nimûneyê va, 

فَقَالَ لَهَا وَ لِلْاَرْضِ ائْتِيَا طَوْعًا اَوْ كَرْهًا قَالَتَٓا اَتَيْنَا طَٓائِعٖينَ

   dibê, got: “Hey zemîn û asîman, hûn dixwazin naxwazin, werin, ji huwîde û karîna min ra rûdar bibin. Ji nebûneyeyî da derkevin, di hebûnê da bal ravagaha pîşeyê min va werin” got. Ewana jî gotin: Em bi hemî serfirûyê va tên. Emê, her olamê ku tu ji me ra rava didiyê, bi hêza te va emê bikin.” Êdî, li sitûrî û balatiya van fermanêd bingehîn û kungarê ku zorî û daxwazî di xwe da digirinê yê binêre, paşê li axivana merfa ya beyhude ya bi bê canan ra ya di rewşa fermanê da ya wekî ‘Hey zemînê, di ciyê xwe da rûnê. Hey asîmano, ji hev biqelişe. Hey roya hilanê, hilbibe,” yê binhêre: Ma tu car, bi wan du fermana ra dibe hildayê endazê? Erê, arzûyên derkevin ji xwezîtiyê da û fermanêd beyhudeyê der hatiyên ji wan arzûyana da yî, li kunin? Û bingeha fermana fermandarekî rewşdarê bi bingeha fermandariyê ya di serê kar da yî, li kû ye? Erê, fermana (êriş) a fermandarekî mezinê ferman fermayî ya ji ordiyekî wî yê mezin û fermanber ra li kû ye? Û fermanekî wuha, ji eskerekî gewende da were bihîstinê, her du ferman, bi rewşa xwe va yek in. Bi divêka xwe va bi hindî eskerekî û komandarekî ordiyê va cihêka wan heye.

   Bi nimûnê va:

اِنَّمَٓا اَمْرُهُٓ اِذَٓا اَرَادَ شَيْئًا اَنْ يَقُولَ لَهُ كُنْ فَيَكُونُ 

  Hem bi nimûneyê va; 

وَاِذْ قُلْنَا لِلْمَلٰٓئِكَةِ اسْجُدُوا لِاٰدَمَ

   Di van du ayeta da li sitûrî û balatiya du fermana binêre, paşê li gotina merfa ya ji cûreyê fermana yê binêre, ma gelo mînanê goneya gustêrkê ya ji rojê ra yî namînin? Erê, ravandinekî xudankî bingehîniyê di serê kardayî û gotinên hostakî bingehînê yên