Eger tu bêjî: “Hemî divêkên di nimûnêd borîdayî, çawan emê bizanin ku Qur’an, wana divê û balê va awir dideyê?”

   Berpirs: Êdî ku Qur’an, axiftêkekî ezelkî ye, hem ji hemî zarên Ademê ku bi awayê cêrge cêrgeyê cihêk va li ser çaxan û li pişt wan da rûniştine û rêzbûne iyan ra diaxive û xwendîkê dide, her hemin ew ê li gorî wan zanatiyên cihêk da gellek divêkan bixênî û bixwaze û ji xwastina wan ra nîşana dayîne. Erê, di (Îşaratû l-î’caz) yê da mînanê divêkên li vê derêyê, gellek divêkên axifteyên Qur’anê, bi bingehên xwendina (vexistin û veristinê) yê û bi distûrên xwendina (axivanî) û fennî (divêkan) û bi qanûnêd pîşeyê (xweşbêjanî) yê va hatine ravedayînê. Bi vêya ra hemî rû  û devikên ku li gorî pîşeyê (divêkan) da hildayîne û li gorî xwendina (axivanî) da hevware ne û li gorî (xweşbêjanî) da xweşik in û bi peywenda ku li gorî xwendinêd ‘erebkî da rast bin û li gorî bingehên Dîn da durust binan, bi komaniya zanayên xudanê xebatê û xudanê vexistina Qur’anê û xudanê bingehên Dîn û xudanê bingehên rêzana Dîn va û bi gowahiya gijgijana wan va ji divêkên Qur’anê ne û ji wan divêkan ra li gorî cêrgê wan da yek nîşan daniye. Yan axiftane ye, yan veşariyane ye. Ewa veşariyane jî, yan ji ajotina axiftinê da yan ji borîna wî da û yan ji ayeta dinê da yek nîşan, bal wê divêkê va awir dide. Sed hezaran (vexistinêd) Qur’anê yên ku hinekî wan, bi awayê bîst û sî û çil û şêst, hetta heyştê postalî va ji aliyê hozanan da hatine nivîsandinyan, ji firetiya Qur’anê ya tîşîka axiftaneyê ra birrakî radarekî xuyadar e. Her çi dibe, em di vê gotinê da nîşana ku her divêkekî rava dideyê, bi qanûna wî va bi distûra wî va, em rava bidin, gotin pirr dirêj dibe. Ji  bo wê yekê ra em kurt dibirrin; hinekî wan, bal (Îşaratû l-Î’caz)ê va dispêrin.

   Çirûska Duduya: Firetiya tîşîka di divêkên wê da ye. Erê, Qur’anê, girtgahê hemî zanayên xebatkar û çeşingahê hemî Xwedê nasan û avrêjgahê hemî Xwedêgihêjan û rêçgahê hemî merfên gihîştiyan û rêgahê hemî zanayên kolankaran, ji gencîna divêka xwe da daye, digel ku timmî ji wan ra bûye rehber û di hilkişanêd wan da herdem ji wan ra bûye rêvedar, ji wê gencîna xwe ya bêdawî da li rêyên wan ra roniyê belavkiriniya wê, li gorî wan hemiyan da rastandî ye û yekbendî ye.

   Çirûska Sisiya: Firetiya tîşîka di zanaya wî da ye. Erê, Qur’anê, zanînêd gellek û pirrî rêzika dînî û zanînêd pirr û cûrekiyê bingehînê û