Êdî, li hêmûşandina Qur’ana Ahistegirbêjiya di kerrandinê dayî binêre û bêje: Di piştî gotina Qur’anê da gotin tune ye. Erê, ji gotina Qur’anê şûnda, gotin nabe û daxwazî namîne.
Nimûna Duduya:
فَذَكِّرْ فَمَٓا اَنْتَ بِنِعْمَتِ رَبِّكَ بِكَاهِنٍ وَلَا مَجْنُونٍ ۞ اَمْ يَقُولُونَ شَاعِرٌ نَتَرَبَّصُ بِهٖ رَيْبَ الْمَنُونِ ۞ قُلْ تَرَبَّصُوا فَاِنّٖى مَعَكُمْ مِنَ الْمُتَرَبِّصٖينَ ۞ اَمْ تَاْمُرُهُمْ اَحْلَامُهُمْ بِهٰذَٓا اَمْ هُمْ قَوْمٌ طَاغُونَ ۞ اَمْ يَقُولُونَ تَقَوَّلَهُ بَلْ لَا يُؤْمِنُونَ ۞ فَلْيَاْتُوا بِحَدٖيثٍ مِثْلِهٖٓ اِنْ كَانُوا صَادِقٖينَ ۞ اَمْ خُلِقُوا مِنْ غَيْرِ شَىْءٍ اَمْ هُمُ الْخَالِقُونَ ۞ اَمْ خَلَقُوا السَّمٰوَاتِ وَالْاَرْضَ بَلْ لَا يُوقِنُونَ ۞ اَمْ عِنْدَهُمْ خَزَٓائِنُ رَبِّكَ اَمْ هُمُ الْمُصَيْطِرُونَ ۞ اَمْ لَهُمْ سُلَّمٌ يَسْتَمِعُونَ فٖيهِ فَلْيَاْتِ مُسْتَمِعُهُمْ بِسُلْطَانٍ مُبٖينٍ ۞ اَمْ لَهُ الْبَنَاتُ وَلَكُمُ الْبَنُونَ ۞ اَمْ تَسْئَلُهُمْ اَجْرًا فَهُمْ مِنْ مَغْرَمٍ مُثْقَلُونَ ۞ اَمْ عِنْدَهُمُ الْغَيْبُ فَهُمْ يَكْتُبُونَ ۞ اَمْ يُرٖيدُونَ كَيْدًا فَالَّذٖينَ كَفَرُوا هُمُ الْمَكٖيدُونَ ۞ اَمْ لَهُمْ اِلٰهٌ غَيْرُ اللّٰهِ سُبْحَانَ اللّٰهِ عَمَّا يُشْرِكُونَ ۞
Êdî, ji hezaran bingehên van ayetan da sade ji bo numûna gotina hêmûşandinê ra em bingehkî wê rava didin. Wiha ku: Bi axifta
اَمْ - اَمْ
yê va bi panzdeh cêrge pirsîna nebaweriya sosretî va hemî keriyên merfên şaştiyê dihêmûşîne û hemî kungahên bedgumaniya dixitimîne; perdekî şaştiyê ku bikeve binî û xwe veşêreyê nahêle, diqelişîne. Ji derewê wan, ti derewekî nahêle, serê wî dipelixîne. Di her movikekî da torta hoşîka gawiriya gerrûhekî, yan bi gotinekî kurt va peramoş dike, yan ji rûyê ku peramûşiya wî xuyayî ye, bi hamûşiyê va peramûşiya wî, bal eşkeretiyê va dispêre û yan ku ji bo ayetên dinê da vexistane hatiye randinê, li vê derê da kurtane balê va awir dide. Bi numûneyê va: Bal ayeta
وَمَا عَلَّمْنَاهُ الشِّعْرَ وَمَا يَنْبَغٖى لَهُ
va awir dide. Di movika panzdeha da bal ayeta
لَوْ كَانَ فٖيهِمَٓا اٰلِهَةٌ اِلَّا اللّٰهُ لَفَسَدَتَا
yê va raz dide. Êdî mûvikên dinê yê li vêya bipîve. Wuha ku:
Di serî da dibêje: Fermanêd Xwedê bigêhêjîne. Tu veşargoyî nîn î. Lewra, gotinên veşargoyê tevlihev û gumanekî ye; ê te rast û durust e. Tu dîn nîn î; dijminê te jî, ji balatiya hişê te ra guwahî dide.
اَمْ يَقُولُونَ شَاعِرٌ نَتَرَبَّصُ بِهٖ رَيْبَ الْمَنُون
Ma gelo mînanî gawirên nezanê gewendeyan, ji te ra sitiranbêj dibêjin.
