wisan jî bixwe her tîpekî vê nivîsîka mezina cîhanê xwe bi hindê gewdê xwe va dide û bi hindê rewşa xwe va rava dike. Lê, navên Nîgarbendê Ezeliyi bi hindê dîwankîva dinasîne û bi jimara çawanîtiyên xwe va bi tiliyên awirandinê va wan navana rava dike û ji navdayê wan ra guwahiyê dide. Divêk ew e ku, gewendekî sofîstî ku hem xwe û hem hemî cîhanê di korîne, dîsa gerekî bal korandina Xwedayê Mezinkar va neçe.

   ÇIRÛSKA ŞEŞA: Xwedayê Mezinkar çawan ku di serê her kitekî çêkber afirîkên xwe da û di eniya her piçekî da çêkberên afirîkên xwe da dexma tektiya xwe danî ye -çawan ku me di çirûsken borî da hinekî wana dîtin- werre jî, li ser her curekî da pir dexmeyên tektiyê û li ser her giştekî da gelek morê yektiyê ta li ser koma cîhanê da curebendtureyê yekaniyê, di rewşekî pir ronak da daniye. Êdî ji gelek pir dexman û moran û turran da dexmekî, moreke ku rûpela rûyê zemînê da di dema havîn û biharê da, ya kêmtirê sêsed hezar cureyê gîhayê û jîyandaran di nava têkilê û tevliheviya bêdawî da bi hilbijartin ve cîhêyandin û çêkirina di cêrga dawîn da yî va û bi duzan û cihêkirina di cêrga paşîndayî va komandin û belavandinê wî mînanî biharê dexmekî yektiyê ya xuyayî û ravayî û ronak e.

   Erê, di dema biharê da di nav jiyandina zemînê miriyî da nimunêd sêsed hezar komandinî bi balatiya duzanî va çêkirin û di rûpela zemînê da di navhev da kitên sêsed hezar cureyê cihêk bêyî şaştî, bêyî bîrvakirin, bêyî çewtî, bêyî kêmasî va di rewşekî pir dizgûn û pir duzendar û gîhaştî da nivîsandin, herhemin dexma arziya Xwedakî û ya karinkarekî baladar û ya huwîdedarekî zîbadarê xwedanê karinekî bêdawî û zanînekî çemberdar û divêkekî ku cîhanê bigerîne ku kesê bi hindê pirtikê behîkadar gerekî bizane. Qurana Huwîdedar ferman dike ku:

فَانْظُرْ اِلٰٓى اٰثَارِ رَحْمَتِ اللّٰهِ كَيْفَ يُحْيِى الْاَرْضَ بَعْدَ مَوْتِهَا اِنَّ ذٰلِكَ لَمُحْيِى الْمَوْتٰى وَهُوَ عَلٰى كُلِّ شَىْءٍ قَدٖيرٌ

   Erê, ji karina çêkdara ku di jiyandina zemînê da nimûnêd sêsed hezar komandinê, di nav çend rojekî da çêdike û rava dide yê da herhemin komandina meriva, li gorê wê, hêsatiye. Bi nibûneyê va, kesekî ahestgerî ku çiyayê Gelincik û çiyayê Sîpanê bi awirekî va radikeyî ra “Ma tê gotinê ku, ma tu dikarî ji vê newalê da vî kevirê girî ku rêya me girtiye rabikî?” Werre jî, ji Xwedakî karinkarê huwîdedar û bi xweşkarekî Banîndarî ku asîman û çiya û zemînê di şeş rojada çêkiriye û