Û dîsa sultanekî bi tevdîr ê wusa ye ku hemû xebat û lebat û xizmet û hacetên milletê xwe, dinivîse û dide nivîsîn û her hedîse û bûyereke ku di milkê wî de diqewime, resmê wan dikşîne û fîlmê wan hildide, tespît dike û diparêze. Helbet ev rewş û weziyet, bi awakî qet’î dide zanîn ku dê muhasebeyekê, mehkemeyekê, xelat û celatekê çêbe.
Û dîsa we’d û tehdîdên wî yên ku pir zêde û bi tekrar, derheq xelat û celatê de, ku hebin; û ew tiştên ku we’d û weîda wan tê kirin ku ji qudreta wî re giran neyên; û ku evan jî, ji reiyeta wî re xayet muhim bin; helbet di wê we’d û ehdê de, xulf û xêlifî tune û nabe. Lewra xulful we’d, ziddê izzeta qudretê ye.
Û dîsa li gor îttifaq û îctimaya –ku gihîştiye dereca tewaturê– muxbîran, wargeh û cewelangeha teserrufa wî seltenetê mezin û muhteşem, bes warê axiretê ye. Ev warên piçûk, ev meydanên teng, ji wî seltenetê muhteşem re, nabe cîhekî daîmî. Lewra tiştên wuha yên zaîl û bêqirar, ji bo wî seltenetê mustaqar, nabe cîh û war.
Belê, ew sultanê mezin, li vê meydanê û warê piçûk, gelek civîn û veqetînan dide nîşandan. Feqet meqsed û xaye, ne ew tişt bi xwe ne. Bes, nîşandana numûneyên wan hal û karan in ku dê li meydana axiretê ya mezin, biqewimin. Lewra ew muameleyên ku di wê mehşera mezin de dê bibin, dê li gor van numûneyên piçûnok cereyan bikin û bimeşin. Nexwe, ev rewş û rengên fanî û zaîl ên ku di van waran de tên nîşandanê; dê di wê alemê de, fêkiyên daîmî û baqî bidin.
Belê, dereca hikmet, înayet, edalet, rehmet, şefqeta ku ew sultanê di van warên fanî de û di van meydanên bi tirs û saw de, nîşan dide; li ser wan re, tunne; ji îmkan, der e. Helbet senetên xarîqeyên evqas qiymetbuha û giring, warên qedîm, wargehên daîm, şêniyên qaîm, dixwazin. Da ku bibin mezherê wê heqîqeta edaletê û hikmeta bilind. Ger na, ew çax lazim tê ku hikmet û înayet û merhemet, were înkarkirinê. Û di eynî demê de, xwediyê van kar û kirinên ku ji hikmet û înayeteke evqas mezin derketine, gere zalim û xeddar û sefîh bête qebûl kirinê. Ev jî, îcaba berevajîbûna heqîqetan dike.
Û dîsa gelek gelek delîl û burhan hene ku evan warên fanî, dê biqulibin bal sûretekî wusa ku, ji seltenetê daîmî re bibin wargeh û qerargeh.
