Kitaplar
İçtimaî Dersler

âzad eder. Siz de camid olmaya razı olmayınız. Üç yüz milyondan ziyade ehl-i İslâm’ı bir aşiret gibi birbirine rabteder. Siz de o rabıtayı muhafaza ediniz. Zira meşveret perdeyi attı, milliyet göründü, harekete geldi. Milliyet içinde İslâmiyet ışıklandı, ihtizaza geldi. Zira milliyetimizin ruhu İslâmiyet’dir. Hakiki ve nisbi ve izafiden mürekkebdir. Başka millete benzemiyoruz.

   S— İstibdadın çirkinliğine, meşrutiyetin bu derece iyiliğine delilin nedir?

   C— Siz avam olduğunuzdan hayalinizle tefekkür, gözünüzle taakkul ettiğinizden, temsil, size bürhan-ı nazarîden daha ziyade muknidir. İşte, ikisinin mahiyetlerini misal ile tasvir edip göstereceğim. İşte, biliniz:

   Hükümet hekim gibidir. Millet hastadır. Farzediniz ben şu çadırda oturmuş bir hekimim. Şu etraftaki her bir köyde —Allah etmesin— birer ayrı hastalık var. Ben o hastalıkları teşhis etmemişim. Hem de tacizimi istemeyen müdahenecilerden, yalancılardan başka kimseyi görmemişim. Şu halde, şu köylere, tanımadığım bir hastalığa, görmediğim bir hastaya gönderdiğim reçetesiz, mizansız bir ilacı istimal eden, acaba şifa mı bulur veyahud ölür?

   Evet,  مُوتُوا قَبْلَ اَنْ تَمُوتُوا sırrına, şunun sâye-i muzlimanesinde mazhar oldunuz. İşte her köye böyle ilaç göndermek.. hatta dâü’l-cû’ ile karın ağrısına müptela olan emsalinize, hazm ilacı hükmünde olan iane toplamak, yahud eşkiyalık ve husumet derdiyle mültehab bulunan o vücuda, iltihabı tezyid eden “hamidîlik” icra etmek... ve ilâ âhirihi. Acaba tedavi mi, yoksa tesmim midir? Melekü’l-mevte yardım etmektir. İşte mahiyet-i istibdadın timsali budur.

   Zira, sâbıkda padişah kendi yerinde mahbus gibi oturuyordu. Biçare milletin halini anlamıyordu. Yahud za’f-ı kalb ve kuvvet-i vehm ile anlamak istemiyordu. Yahud mütehevvisane ve mütekeyyifane ve mütekalkıl olan tabiatı anlattırmağa müsaid değildi. İşte hükümetteki istibdada, her şeydeki istibdadı kıyas ediniz. Hatta taklidi tevlid eden ilmin istibdadı dahi böyledir.

Hata Bildirim Formu
Sayfalar
123456789101112131415161718192021222324252627282930313233343536373839404142434445464748495051525354555657585960616263646566676869707172737475767778798081828384858687888990919293949596979899100101102103104105106107108109110111112113114115116117118119120121122123124125126127128129130131132133134135136137138139140141142143144145146147148149150151152153154155156157158159160161162163164165166167168169170171172173174175176177178179180181182183184185186187188189190191192193194195196197198199200201202203204205206207208209210211212213214215216217218219220221222223224225226227228229230231232233234235236237238239240241242243244245246247248249250251252253254255256257258259260261262263264265266267268269270271272273274275276277278279280281282283284285286287288289290291292293294295296297298299300301302303304305306307308309310311312313314315316317318319320321322323324325326327328329330331332333334335336337338339340341342343344345346347348349350351352353354355356357358359360361362363364365366367368369370371372373374375376377378379380381382383384385386387388389390391392393394395396397398399400401402403404405406407408409410411412413414415416417418419420421422423424425426427428429430431432433434435436437438439440441442443444445446447448449450451452453454455456457458459460461462463464465466467468469470471472473474475476477478479480481482483484485486487488489490491492493494495496497498499500501502503504505506507508509510511512513514515516517518519520521522523524525526527528529530531532533534535536537538539540541542543544545546547548549550551552553554555556557558559560561562563564565566567568569570571572573574575576577578579580581582583584585586587588589590591592593594595596597598599
Fihrist
Lügat