iz’an ile beraber teslim ve iltizamdır;

   eğer zaafı olmazsa, iltizamla beraber manevî imtisaldir.

   şöyle tenkid kırıyor teslim ve imtisali, iz’an ve iltizamı.

   Çendan bir şek vermezse, tasdikde de kalıyor bîtaraf lâubali.

   Şu zaman-ı tereddüd, evham ve vesvesede, lâzım budur herkese:

   İz’an ve iltizamı tenmiye ve takviye eden safi âsârı,

   nuranî sıcak kalblerden çıkan bivesvese müsbet efkârı,

   müşevvik beyanatı, hüsn-ü zanla temaşa, tedkik etmek gerektir.

   Avrupa kâselisi beynindeyse, zebanzeddir bîtarafane düşünmek, muhakeme.

   Halbuki bu kelime, muvakkat dinsizliktir.

   Yeni mühtedi olsa, ya dine müşteriyse, belki o yapabilir.

   Evet yüzde birisi, farz-ı kifaye için, hasm-ı dinî ilzamen,

   ya talibi iknaen muvakkaten istese, o tavrı takabilir.

   Lâkin yüzde doksana böyle terbiye vermek,

   bir hasmı kazanmadan, kırk müslim feda olur.

   Her biri bir vesvese.

   Gurur Zaafdan Gelir, Dalâlete Gider. Gurur Dahilde İlhaddır;

   Harice, Küffarın Efkârına Karşı Salâbettir

   Bir menba-ı dalâlet, gurur-i fikriyedir.

   Gurur onu çıkarır cadde-i cumhurîden,

   açık yerde bırakır. Kendine cadde yapmak onu mecbur ediyor.

   Menhec-i cumhurîden çıkmış şükûk ve evham, iki taraf atılmış.

   Yanında cadde yapsa, o evhamla çarpışmak ona zaruri olur.

   O mağrur serseri, hasenat-ı cumhurdan mahrum kaldığı halde,